نام کتاب : دين و دولت در انديشه اسلامي نویسنده : سروش، محمد جلد : 1 صفحه : 353
اخلاقى هر بخش را تبيين مىكند: اخلاق در
محيط خانواده و روابط خانوادگى، اخلاق در محيط زندگى اجتماعى و روابط همسايگى،
اخلاق در محيط تعليم و تربيت، اخلاق در محيط كار و فعاليت اقتصادى، و بالأخره،
اخلاق در مديريّت و رهبرى.
در معارف اسلامى، ويژگىهاى فراوانى براى رهبرى شمرده شده است. اين
ويژگىها بيانگر اخلاق رهبرى است و با آراستگى به اين فضايل، لياقت و شايستگى
رهبرى شخص پديد مىآيد.
در بيانات حضرت على عليه السّلام چنين امتيازاتى، بهعنوان اخلاق
رهبرى ديده مىشود:
الف) به مقام وابستگى نداشته باشد:
كهنه كفش بىارزشى را از فرمانروايى بر شما بيشتر دوست دارم، مگر با
حكومت، حقى را زنده و باطلى را سركوب كنم.[1] ب) با مردم متواضع و فروتن باشد:
موقعى كه محمد بن ابى بكر حكم فرمانروايى مصر را گرفت، فرمود:
با آنان فروتن و متواضعاش و با گشادهرويى با ايشان برخورد كن.[2]
ج) توقع مدح و ثناخوانى نداشته باشد: با من آنگونه كه براى
خوشآمد جباران سخن مىگوييد، سخن نگوييد، و آنچه را از مردم خشمگين پنهان
مىداريد، از من پنهان مداريد، و به چاپلوسى با من برخورد نكنيد، و گمان مبريد كه
اگر حقى گفته شود، بر من سخت و دشوار مىآيد، و گمان نكنيد كه توقع ستايش از شما
دارم ...[3] د) رياست، او را تغيير ندهد: بر
والى و حاكم لازم است كه در اثر دستيابى به رياست و امكانات، برخوردش با مردم
تغيير نيابد، بلكه در اثر نعمتهايى كه خداوند بدو تفضّل نموده، به بندگان خدا
نزديكتر