سيد محمد فشاركى، به‌عنوان فقيه ممتاز شناخته مى‌شد؛ ولى از قبول زعامت و رياست، سرباز زد و گفت:

من شايسته اين كار نيستم؛ زيرا رياست دينى و مرجعيت اسلامى، به غير از علم فقه، امور ديگرى نيز لازم دارد؛ از قبيل اطلاع از مسائل سياسى و شناختن موضع‌گيرى‌هاى درست در هركار.[1] و بدين‌وسيله، راه را براى زعامت پرچمدار بزرگ فقاهت و سياست، ميرزا محمد تقى شيرازى، رهبر جهاد ملت عراق عليه انگليس، باز نمود.

3- صلاحيت اخلاقى‌

حاكميت مكتب، در تمام شئون جامعه اسلامى، وقتى عينيت مى‌يابد كه رهبرى نظام اجتماعى، علاوه بر آگاهى عميق نسبت به مكتب و تعاليم آن، از ايمان قلبى قوىّ و تعهد عملى استوارى نيز نسبت بدان برخوردار باشد. در تعبيرات رايج فقهى و كلامى، معمولا از اين ويژگى به «عدالت» تعبير شده، و از آن به‌عنوان يكى از شرايط ضرورى حاكم اسلامى، كه مورد قبول همه فرق اسلامى است، نام برده مى‌شود.

بزرگ‌ترين دانشمندان مذاهب اسلامى، مانند فارابى،[2] ماوردى،[3] علامه حلّى،[4] فراء[5] و ابن خلدون‌[6]، از عدالت، در شرايط حاكم نام برده‌اند، و برخى مانند علامه حلّى‌[7] و عبد الرحمن جزيرى‌[8] لزوم اين خصلت را در حاكم، مورد اتفاق مسلمانان دانسته‌اند.

[1] - شيخ عباس قمى، فوائد الرضويه، ج 2، ص 594.

[2] - باقر شريف القرشى، نظام حكومتى و ادارى در اسلام، ص 252.

[3] - ماوردى، احكام السلطانيه، ص 6.

[4] - علامه حلّى، تذكرة الفقهاء، ج 1، ص 452.

[5] - فراء، احكام السلطانيه، ص 20.

[6] - مقدمه ابن خلدون، ص 135.

[7] - علامه حلّى، تذكرة الفقهاء، ج 1، ص 452.

[8] - جزيرى، الفقه على المذاهب الاربعه، ج 5، ص 416.