آن‌را فراهم سازد. اين آيه، چنين وظيفه‌اى را بر عهده رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم مى‌گذارد.

5- خذ من اموالهم صدقة؛[1] از اموال ايشان، صدقه (زكات) بگير.

بر طبق برخى از روايات معتبر، با نزول اين آيه، پيامبر آن‌را به مردم ابلاغ نمودند، و پس از گذشت يك سال، مأمورين خود را براى جمع‌آورى زكات، گسيل داشتند.[2] براساس اين مأموريت، پيوسته رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم به جمع‌آورى زكات مى‌پرداخت و- همان‌گونه كه در بخش قبل آورديم- مأمورين خاصى، براى گردآورى آن گمارده بود.

هم‌چنين اين آيه، نشان‌دهنده آن است كه «زكات» يك وظيفه فردى، كه انجام آن صرفا به عهده اشخاص گذارده شده باشد، نيست، بلكه مسلمانان در برابر پيامبر اسلام- و پس از آن در نزد امام مسلمين- براى اداى آن، مسئول مى‌باشند. ازاين‌رو، هم پيامبر مأمور گرفتن است، و هم مردم موظفند دستور و فرمان رهبر جامعه اسلامى را جدّى گرفته و با مطالبه مأمورين وى، به آن‌ها بپردازند و از مصرف خودسرانه آن خوددارى كنند.[3] لذا فتواى مشهور بين فقها آن است كه بر پيشواى مسلمين واجب است: مأمورينى براى جمع‌آورى زكات، قرار دهد.[4] 6- و اما تخافن من قوم خيانة فانبذ اليهم على سواء؛[5] و اگر از خيانت گروهى بيم داشتى، به طور عادلانه، به آن‌ها اعلام كن كه پيمانشان لغو شده است.

وقتى كه آثار خيانت دشمنان آشكار مى‌شود، و رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم درمى‌يابد كه آنان درصدد پيمان‌شكنى و نقض عهد مى‌باشند، آن حضرت نيز عهد و پيمان با آنان را

[1] - همان، آيه 103.

[2] - حر عاملى، وسائل الشيعه، ج 6، ص 3.

[3] - محمد حسن نجفى، جواهر الكلام، ج 15، ص 421.

[4] - محدث بحرانى، الحدائق الناضره، ج 12، ص 223.

[5] - انفال( 8) آيه 58.