«اولى» است، معرفى مى‌كند و مى‌فرمايد:

النبى اولى بالمؤمنين من انفسهم‌[1].

این آيه، از «اولويت» رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در مقايسه با ديگران، بر مؤمنين خبر مى‌دهد. اين اولويّت، در نزد مسلمانان، از صدر اسلام تاكنون، مفهومى روشن داشته است.

ابن عباس، كه در آغاز سلسله مفسّران قرار دارد، در توضيح آن مى‌گويد:

آن‌جا كه پيامبر مردم را به چيزى فرا مى‌خواند، هر چند مردم تمايل نداشته باشند، بايد به متابعت حضرت تن دهند و از خواسته خويش چشم‌پوشى كنند.[2] شيخ طوسى، «اولى بالمؤمنين» را به «احق بتدبيرهم» معنا كرده است؛ يعنى پيامبر براى تدبير و اداره مردم، از ديگران شايسته‌تر است.[3] ابو الفتوح رازى، از زبان مفسّران نقل مى‌كند كه:

معناى آن، اين است كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در امضاى احكام و اقامه حدود و فرمان دادن بر امت، از خود ايشان اولى است.[4] قرآن‌پژوهان و مفسّران تصريح كرده‌اند كه اين اوليت اختصاص به مسائل دينى نداشته، و همه امور دين و دنياى آنان را دربر مى‌گيرد. لذا بر مردم لازم است كه از اوامر رسول خدا پيروى كنند و از آن‌چه كه او بازمى‌دارد، دورى نمايند و خواسته‌هاى او را بر اميال و تشخيص‌هاى خود مقدم دارند.[5] هم‌چنين در تأئيد اين تفسير، برخى روايات نيز وجود دارد كه مى‌گويد: مقصود از اولويت، مقام فرماندهى و منصب زعامت است؛ مثلا امام باقر عليه السّلام فرمود:

اين آيه درباره رهبرى و فرماندهى نازل شده است.[6]

[1] - احزاب( 33) آيه 6.

[2] - تفسير ابو الفتوح رازى، ج 15، ص 46.

[3] - شيخ طوسى، تبيان، ج 8، ص 317.

[4] - تفسير ابو الفتوح رازى، ج 15، ص 347.

[5] - زمخشرى، كشاف، ج 3، ص 523؛ محمد حسين طباطبائى، الميزان، ج 16، ص 276.

[6] - طريحى، مجمع البيان، ص 92،( ماده ولى).