مسلمانان رنج‌كشيده و ستميديده مكّه، كه قبل از فتح مكه، از خداوند، پيشوا و پشتيبان مى‌خواستند[1] تا بتوانند شاخ قدرتمندان را شكسته و با عزت د رامان زندگى كنند، با فرمانروايى عتاب، به اين خواسته دست يافتند. خداوند با فرمانروايى ا و، دعاى آن‌ها را مستجاب نمود تا ضعفا را در برابر توانگران، نيرو بخشيده و حمايت كند و آنان را به سربلندى و عزتى بى‌نظير برساند.[2] هم‌چنين رسول خدا عهدنامه‌اى براى حضرت على عليه السّلام صادر نمودند و در آن، نقش مهم كارگزاران حكومتى را در اصلاح جامعه تبيين نموده و ويژگى‌هاى لازم آن‌ها را چنين برشمردند:

كار مردم، تنها وقتى سامان مى‌يابد و اصلاح مى‌شود كه كارگزاران و دست‌اندركاران تو، شايسته گردند.

پس براى اداره كارهايت كسى را برگزين كه اهل ورع، فقه، دانش و سياست باشد و با انديشمندان و صاحبان تجربه همراه باش ....[3]

3- عقد پيمان‌هاى سياسى‌

بهترين نمودار ديپلماسى دولت اسلامى در عصر رسول خدا، عهدنامه‌ها و پيمان‌هايى است كه بين حضرت و اقوام و فرق مختلف به امضا رسيده است.

از مهم‌ترين آن‌ها پيمان حضرت با يهوديان مدينه است كه در بخشى از آن اين موارد به چشم مى‌خورد:

1- مسلمانان و يهوديان مانند يك ملت در مدينه زندگى مى‌كنند.

2- مسلمانان و يهوديان در انجام مراسم دينى خود آزاد هستند.

3- با وقوع جنگ، هر كدام ديگرى را درصورتى‌كه متجاوز نباشد، عليه دشمن كمك مى‌كند.

[1] -\i و اجعل لنا من لدنك وليا من لدنك نصيرا\E( نساء( 4) آيه 75).

[2] - فضل طبرسى، مجمع البيان، ج 3، ص 76.

[3] - دعائم الاسلام، ج 1، ص 269 و 270.