حاكم و كيفيّت تعيين وى از سوى پيامبر و يا با انتخابات عمومى، اختلاف نظر دارند.[1]

اسلام و ارزش و اعتبار حكومت‌

اسلام چه اهميتى به مسائل مربوط به حكومت مى‌دهد؟

قرآن كريم آن‌جا كه رسول اكرم را فرمان مى‌دهد تا خلافت و ولايت على عليه السّلام را بعد از خودش به مردم ابلاغ كند، مى‌فرمايد:

يا ايها الرسول بلّغ ما انزل اليك من ربك فان لم تفعل فما بلغت رسالته؛[2] اى پيامبر! اين فرمان را كه از ناحيه پروردگارت فرود آمده، به مردم برسان، پس اگر انجام ندهى، رسالت الهى را ابلاغ نكرده‌اى.

به كدام موضوع اسلامى اين اندازه اهميت داده شده است؟ و كدام موضوع ديگر است كه ابلاغ نكردن آن با عدم ابلاغ رسالت مساوى باشد؟ در جريان جنگ احد كه مسلمين شكست خوردند و خبر كشته‌شدن پيامبر پخش شد و گروهى از مسلمين پشت به جبهه كرده و فرار نمودند، قرآن كريم چنين مى‌فرمايد:

و ما محمد الّا رسول قد خلت من قبله الرسل أفان مات او قتل انقلبتم على اعقابكم؛[3] محمد جز پيامبرى كه پيش از او نيز پيامبرانى آمده‌اند، نيست. آيا اگر او بميرد و يا در جنگ كشته شود، شما فرار مى‌كنيد؟

علامه طباطبائى از اين آيه چنين استنباط كرده‌اند كه كشته‌شدن پيغمبر اكرم در جنگ نبايد هيچ‌گونه وقفه‌اى در كار شما ايجاد كند، شما فورا بايد تحت لواى آن كس كه پس از پيامبر زعيم شما است به كار خود ادامه دهيد؛ به عبارت ديگر، فرضا پيغمبر كشته شود و يا بميرد، نظام اجتماعى مسلمين نبايد از هم بپاشد.[4] در حديث آمده است كه پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فرمودند:

[1] - حسينعلى منتظرى، البدر الزاهر( تقريرات درس آية الله بروجردى)، ص 52.

[2] - مائده( 5) آيه 66.

[3] - آل عمران( 3) آيه 144.

[4] - محمد حسين طباطبائى، مقاله« ولايت و زعامت»، مرجعيت و روحانيت، ص 81.