در امر تصدى حكومت و رهبرى، صرف دانستن قوانين و مقررّات كفايت نمى‌كند، بلكه علم به مصاديق و موضوعات، توانايى تطبيق كليّات بر جزئيّات و مصاديق و دانستن مصالح و مفاسد قوانين با توجه به دو عنصر زمان و مكان از چيزهايى است كه رهبر و مجرى قوانين بايد داشته باشد تا بتواند قوانين را اجرا كند و اهداف موردنظر قانون را آشكار كند.[1]

3- 8) صلاحيّت اخلاقى‌

شرط مهم ديگر داشتن صلاحيّت اخلاقى است. چه بسا افرادى به قوانين و مصالح و مفاسد قوانين، عالم باشند امّا در مقام اجرا دچار هوا و هوس شوند و به جاى تأمين مصالح عمومى جامعه، در پى كسب مصالح فردى و گروهى حركت كنند. بنابراين يكى از شرايط مهم رهبرى، داشتن تقوا و عدالت است و كسى كه از تقوا و عدالت بيشترى برخوردار باشد صلاحيّت بيشترى براى عهده‌دار شدن امر حكومت و اجراى‌قوانين دارد.

4- 8) اذن خداوند

از شرايط رهبرى جامعه اسلامى داشتن اذن از طرف خداوند است.

شرايط پيشين صلاحيّت و اهليّت شخص را براى عهده دار شدن امر حاكمّيت اثبات مى‌كند، اما براى آنكه عملًا تصدى حكومت و اجراى قوانين به كسى سپرده شود، اذن خداوند كه حاكميّت مطلق از آن اوست، لازم است. وگر نه حكومت او مشروعيّت نخواهد داشت.

مى‌توان اين شرايط را در يك شرط اساسى جمع كرد، به اين صورت كه كسى مى‌تواند رهبرى جامعه اسلامى را عهده‌دار شود كه معصوم باشد.[2]

[1] - تحققّ چنين‌شرايطى فقط در وجود معصومينع ممكن‌است و آنها اين‌شرايطرا در حد اعلاى آن دارا هستند، امّا در مرتبه‌بعد از آنها، كسى كه نزديك به امام معصوم است بايد برگزيده شود.

[2] - جوادى آملى، شريعت در آينه معرفت، ص 201؛ مصباح يزدى، حقوق و سياست در قرآن، ص 211.