اين نظريه هم با سفر كريستف‌كلمب و كشف سرزمينهاى جديد، باطل شد. امّا عكس‌العمل كليسا در برابر كشفيات جديد و تحقيقات جديد خيلى بد بود. كليسا براى جلوگيرى از نهضت جديد متوسل به فشار، سركوبى، قتل و زندان دانشمندان شد. از فعاليت دانشمندانى كه براى كشف قوانين طبيعت اقدام مى‌كردند جلوگيرى به عمل مى‌آمد و عمل آنها حرام شمرده شد. آنان در صورت عدم برگشت از عقايد و يا اصرار به آن، زندانى و يا حتّى با آثارشان زنده در آتش سوزانده مى‌شدند.[1]

تعارض ايجاد شده بين مسيحيّت و علم، افراد را بر سر دو راهى قرار داده بود. «با اين مباحث علمى جديد براى مؤمنان چاره و گريز نماند، جز آنكه ناچار مى‌بايست يكى از دو راه متضاد را اختيار كنند؛ يا بايد معتقد شوند كه علم صواب و حق‌است و دين خطا و باطل؛ يا بر آن شوند كه علم يك‌سلسله حدسيّات موهوم و فرضيّات‌باطل است و دين؛ يعنى كلام‌الهى مبتنى بر كتاب مقدس، غيرقابل‌انكار و از اوّل تاآخر حق صرف است.»[2]

بر اين اساس تفكّرات غلط رجال كليسا با عنوان دين مطرح بود و مخالفت با آنان، نه تنها مخالفت با كليسا بلكه مخالفت با دين معرّفى مى‌شد. در اين نزاع چاره‌اى جز جداسازى دين از علوم و از صحنه زندگى نبود و همين عمل انجام شد.

«دين و لاهوت را از علوم‌دنيوى جدا ساختند و در جايگاه مستقلى قرار دادند و بعضى از عقلا و متفكّرين كه در آن وقت تباين بين اين عالم (دينى و دنيوى) را مى‌ديدند سعى مى‌كردند حتّى الامكان ميان دين قديم و فكر جديد توافق ايجاد كنند امّا منكرين رابطه دين و دنيا، حساب آن دو را از هم سوا كرده بودند و تمييز كامل بين آن دو را كاملًا مراعات مى‌كردند.»[3]

[1] - همان، ص 202.

[2] - جان ناس، پيشين، ص 699.

[3] - توفيق الطويل، پيشين، ص 220.