3- 2) فساد كليسا

فساد و دنيا پرستى دستگاه كليسا نيز يكى از عواملى بود كه در پيدايش سكولاريزم تأثير داشت. دستگاه كليسا به عنوان مركزى كه دين را به مردم معرّفى مى‌كرد شناخته شده بود و مردم دين خود را از كليسا مى‌گرفتند. اما اين دستگاه دچار فساد شد و رجال آن به دنياپرستى روى آوردند[1] و در نهايت، اين امر موجب سست شدن ايمان مردم به دين شد.

جان ناس به اين مطلب چنين اشاره مى‌كند: «كليسا در نظر آنان فاسد و اوضاع آن بيش‌ازپيش نامطلوب جلوه‌گر گشت، كليسا در نظر مردم‌آن‌زمان، به صورت دستگاه عريض و طويلى در آمد كه قصدى جز جمع‌آورى نقدينه و ذخاير مالى ندارد و از هر گوشه اروپا سيل زر و سيم را به شهر رم جارى مى‌سازد كه در آنجا ماده‌پرستى و عيش‌ونوش و اعمال ناپسند، حتّى فحشا در ميان طبقه كشيشان ... به حد كمال رسيد و بالاخره تشخيص دادند كه دستگاه كليسا نه تنها فاسد و تباه است بلكه از قافله ترقّى و تقدّم زمان نيز مسافت طولانى عقب افتاده است.»[2]

4- 2) عدم برنامه‌

عامل ديگر پيدايش سكولاريزم اين بود كه متون دينى مسيحيّت به خصوص اناجيل كنونى آن، توانايى ارائه برنامه‌اى منسجم همراه با قوانين لازم براى اداره جامعه بشرى را نداشت. البته توقعّى هم بيش از اين، از كتب آسمانى تحريف شده و حتّى دستگاه كليسا كه پس از قرنها ايجاد شده بود نمى‌توان داشت. بنابراين دين مسيحيّت ناتوان از اداره جامعه نشان داده شد و به همين لحاظ باعث محدوديّت براى دين و جدايى آن از دنيا و امور دنيوى و اجتماعى شد.[3] عوامل سكولاريزم نسبت به دين‌

[1] - راسل، پيشين، ص 561.

[2] - جان ناس، پيشين، ص 667.

[3] - ربانى‌گلپايگانى،« ريشه‌هاى سكولاريزم»، كلام اسلامى، ش 22، ص 37.