3- 5) تعليم و تربيت بشر

يكى از محورهايى كه در آيات نبوّت به عنوان هدف انبيا و دين مطرح شده تعليم و تربيت و آگاهى‌بخشى به انسانهاست. خداوند با فرستادن سفيران خود قصد بالا بردن آگاهى و علم بشر را دارد:

«هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِى الْأُميّيّنَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ ءَاياتِهِ وَ يُزَكِيّهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفىِ ضَللٍ مُبِينٍ‌؛ اوست كه در ميان جمعيت درس نخوانده رسولى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها مى‌خواند و آنها را تزكيه مى‌كند و به آنان حكمت مى‌آموزد و مسلما پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.»[1]

در اين آيه در كنار علم و حتّى قبل از آن، مسأله تزكيه نيز مطرح شده است؛ يعنى علمى كارساز و مدّ نظر است كه در كنار آن تزكيه نيز انجام شود. تزكيه و تربيت، يا بدون آگاهى و شناخت انجام نمى‌شود و يا اگر هم صورت پذيرد ارزش بالايى ندارد. بنابراين انسان براى رسيدن به كمال نهايى، نياز به دو بال علم و شناخت و عمل و تربيت دارد.

4- 5) آزاد سازى انسان از زنجيرهاى اسارت‌

حفظ كرامت و حريّت و آزادى انسان يكى ديگر از اهداف دين و انبياست. پيامبران زنجيرهاى اسارت را از گردن بشريت برمى داشتند و انسان را متوجه كرامت و آزادى‌اش مى‌كردند. گرچه با تعليم و تربيت، مقدارى از اسارت فكر بشر كاسته مى‌شد و خرافات و آداب و رسوم غلط، كه در واقع انسان اسير آن بود، از بين مى‌رفت، امّا هنوز زنجيرهاى اسارت طاغوتهاى حاكم، بشريت را به بند كشيده بود.

در كنار آن، نوع ديگرى از اسارت وجود داشت و آن اسارت هوى و هوس و تمايلات‌نفسانى بود كه جوهر واقعى‌انسان را از بين مى‌برد. هدف‌

[1] - سوره جمعه، آيه 2.