و ثالثاً؛ پايان دوره- كه بتوان توفيق نهايى را در آن سنجيد- مبهم است. رابعاً؛ هر روش و ابزارى را در جهت نيل به اهداف مجاز مى‌شمارد.

ب. نظريه سيستم‌

بر اساس اين نظريه، حكومت هنگامى كارآمد است كه ارتباط خروجى و ورودى آن كاملًا معين و قابل تبيين باشد. در اين نظريه بر خلاف نظريه توفيق، كارآمدى، مبتنى بر قدرت تهيه ورودى، چگونگى سازماندهى خروجى و حفظ استقرار در تعادل سيستم است. در اين نظريه، بقاى درازمدت سازمان به نوعى مبناى كارآمدى است.[1]

ويژگى اين تئورى، توجه به شرايط محيطى در سنجش كارآمدى است، كه اگرچه نكته مثبتى است، ولى با توجه به پيچيدگى و عناصر فراوان محيطى، ارزيابى را بسيار دشوار مى‌سازد. همچنين تبيين انتظارات براى خروجى سيستم، و به خصوص معيارهاى كمى اين انتظارات، كار ساده‌اى نيست.[2]

ج. نظريه رضايت مردم‌

در اين تئورى، رضايت مردم يا طبقه و قشر خاصى كه از اهميت و تأثير برخوردارند، ملاك سنجش قرار مى‌گيرد. مثلًا ميزان رضايت نخبگان يا خواص، تعيين كننده كارآمدى تلقى مى‌شود. اين تئورى نيز در عمل با اشكالات متعددى روبروست؛ رضايت را با چه شاخصى و چگونه بسنجيم؟ نصاب رضايت را با توجه به نسبى بودن رضايت، چه حدّى قرار دهيم؟ با توجه به اين كه بسيارى از مردم از جزئيات اقدامات حكومت بى‌اطلاعند و

[1]. همان، ص 88- 80.

[2]. تجربه كارآمدى حكومت ولايى، پيشين، ص 117.