و همچنين «فليست تصلح الرعيه الا بصلاح الولاه؛ كار مردم و اصلاح آنها جز به شايستگى زمامداران سامان نمى‌يابد.»[1]

از منظر امام على (عليه‌السلام)، عدالت و عدالت‌ورزى از شرايط اصلى كارآيى هر نظام سياسى است و مايه اثر بخشى و كارآيى عملكرد حكومت مى‌شود: «من عدل نفذ حكمه؛ هر كس با عدالت رفتار كند، حكمش نافذ و كارآ مى‌گردد.»[2]

ب. كارآمدى به معناى ايفاى بهينه كليه كارويژه‌هاى حكومت اسلامى:

بسيارى از انديشمندان معاصر همچون «ليپست» كارآيى و كارآمدى را «عملكرد حقيقى و واقعى حكومت يا برآورده شدن كارويژه‌هاى اساسى حكومت توسط نظام» تعريف كرده‌اند. از اين منظرمى توان كارآمدى را در معناى كارويژه‌هاى اساسى حكومت و نحوه ايفاى بهينه آنها تبيين نمود.[3]

در متون و منابع اسلامى پيرامون حكومت و وظايف، كاركردها و مقاصد عاليه آن، موضوعات مهم و اساسى وجود دارد كه با تكيه بر ويژگى‌هاى خاص خود بالاترين سطح كارآمدى را تضمين نموده و توانايى تحقق اهداف و كارويژه‌هاى دولت اسلامى را داراست؛ در حالى كه كارآمدى نظام‌هاى غيردينى و لائيك، تنها با ملاحظات مادى سنجيده مى‌شود، نظام سياسى در اسلام از اين ملاحظات مادى فراتر رفته است.[4] و فقط به فكر اهداف زودگذر و كوتاه مدت بر پايه اقتصادى و كارآيى اقتصادى و مادى‌

[1]. نهج البلاغه، سيد جعفر شهيدى، خطبه، ص.

[2]. ر. ك: جمال الدين محمد خوانسارى، شرح غرر الحكم و درر الكلم، ج، ص.

[3]. بهرام اخوان كاظمى، چالش و چاره، نشريه معارف، اسفند، ش.

[4]. ر. ك: محمد البرادعى و مودود رحمان،« بررسى نظارت‌هاى سازمانى و ارزيابى رفتار سازمانى از ديدگاه اسلام با به كار بردن فرآيند تحليلى»، مندرج در: مجموعه مقالات نگرشى بر مديريت در اسلام، تهران: مركز آموزشى و مديريت دولتى،، ص.