مسلمانان را از نزديك ارزيابى كنند و با رهبران اسلامى به مناظره بنشينند.[1]

البتّه توجّه به اين حقيقت ضرورى است كه سير و سياحت و جهانگردى با توجّه به اهداف والاى انسانى، مورد نظر اسلام است. آنچه «توريسم اسلامى» را از غير آن متمايز مى‌سازد همين نكته است، هر سير و سياحتى را نمى‌توان «توريسم اسلامى» لقب داد. در قرآن، آنجا كه مردم را به سير و سياحت براى تماشاى عاقبتِ كار تكذيب‌گران‌[2] و مخالفان حق، مشاهده سرانجام زندگى مجرمان و عصيان‌گران،[3] ديدن چگونگى خلقت‌ها و پيدايش تمدّن‌ها، آداب، رسوم و سنن اقوام پيشين‌[4] و نظاره كردن روزگار انحطاط مشركان‌[5] مورد توجّه اكيد توريسم اسلامى است.

امير مؤمنان عليه السلام در وصيّت‌نامه معروف خود به همگان يادآورى مى‌كند كه براى تماشاى ديار و آثار گذشتگان به سير و سياحت بپردازند:

و سرفى ديارهم آثارهم فانظر فيما فعلوا و عمّا انتقلوا و اين حلّوا و نزلوا؛[6]

به سياحت ديار و تماشاى آثار آنان همّت گمار و بنگر كه چه كردند و چه شدند و به چه روزگارى در افتادند و به كجا سقوط كردند.

گردش‌گرى اسلامى مى‌تواند سبب انتقال و تبليغ فرهنگ حق شود. مهاجران حبشه به سرپرستى جعفربن‌ابيطالب در هنگام جنگ خيبر به مدينه بازگشتند و راهى نبرد شدند. آنان با جمعى از نصارا به همراهى «بُحيرا» حركت كردند. رسول‌خدا صلى الله عليه و آله اين گروه هشت نفرى را به حضور پذيرفت و سوره «يس» را بر آنان تلاوت كرد. وقتى كه سوره به پايان رسيد، اشك از چشمان آنان سرازير گشت و گفتند: «اين سخنان چقدر شبيه است به سخنانى كه بر عيسى نازل شد» و سپس به اسلام گرويدند.

نتيجه‌

عواملى كه در تأمين اهداف اساسى همزيستى مسالمت‌آميز، براى حفظ وحدت دخالت‌

[1]. صدوق، توحيد، باب« مناظره امام صادق با زنادقه»: عيون اخبار الرضا، باب« مناظره ميان امام هشتم عليه السلام با زنادقه».

[2]. فسيروا فى‌الارض فانظروا كيف كان عاقبة المكذّبين.( آل عمران/ 137)

[3]. قل سيروا فى‌الارض فانظروا كيف كان عاقبة المجرمين.( نمل/ 69)

[4]. قل سيروا فى‌الارض فانظروا كيف بدأ الخلق، ثّم اللّه ينشى‌ء النّشاة الاخرة.( عنكبوت/ 20)

[5]. افلم يسيروا فى‌الارض فينظروا كيف كان عاقبة الذّين من قبلهم، كانوا اكثر منهم و اشدّ قوّةً ....( مؤمن/ 82)

[6]. نهج‌البلاغه، نامه 31.