خواهد بود و فاعل آن نيز سزاوار ستايش نيست، اما اگر نيّت فاعل خير و صلاح و خدمت به خدا و يا حداقل به مردم باشد، عملش داراى ارزش خواهد بود و نمى‌توان به‌صرف اين‌كه فاعل آن كافر است، عمل او را نستود. چه آن عمل كوچك باشد و چه عمل بزرگ مانند اختراعات دانشمندان كافر.

اما اين‌كه چگونه اعمال نيكوى كفار در قيامت به درد آنها خواهد خورد؟

اعمال خير افرادى كه به خدا و قيامت ايمان ندارند و احيانا براى خدا شريك قائل‌اند، موجب تخفيف و احيانا رفع عذاب آنها خواهدبود[1].

هرگاه عملى به منظور احسان و خدمت به خلق و به خاطر انسانيت انجام گيرد، در رديف عملى كه انگيزه‌اش فقط براى خود است، نيست. البته خداوند چنين كسانى را بى‌اجر نمى‌گذارد[2].

متفكر شهيد در تعبيرى جالب و تا اندازه‌اى اختصاصى مى‌گويد اعمال كفارى كه به انگيزه خدمت و احسان باشد، روايت‌گر وجود نور معرفت خداوند در ضمير آنهاست‌[3].

5. سرنوشت كفار در قيامت‌

اشكال مهم مدعيان تعدد اديان، متوجه عذاب كفار در قيامت بود. در پاسخ به اين اشكال، استاد معتقد است اكثريت مردم روى زمين كه به دين اسلام نگرويده‌اند، به‌خاطر جهل و عدم اتمام حجّت است؛ يعنى نور اسلام بر آنها اصلا نتابيده است؛ نه اين‌كه تابيده و آنها از آن روى برگردانده‌اند. لذا عقابى متوجه آنها نيست.

شهيد مطهرى در تأييد مدعاى خويش با استناد به آيه شريفه‌ «و ما كنّا معذّبين حتّى نبعث رسولا»[4] مى‌نويسد:

محال است كه خداى حكيم كسى را كه حجت بر او تمام نشده است،

[1] - عدل الهى، ص 346.

[2] - عدل الهى، 305.

[3] - ر. ك: عدل الهى: ص 307.

[4] - سوره اسراء، آيه 15.