درس پانزدهم: معناى ولايت فقيه‌

از نظر لغوى، ولايت مشتق از «و- ل- ى» است و به كسر و فتح «واو» استعمال مى‌شود.

برخى از كلمات هم‌ريشه با ولايت عبارتند از: توليت، موالات، تولّى، ولىّ، متولّى، استيلاء، ولاء، مولا، والى.

ولايت به لحاظ لغوى بر معانى متعددى نظير نصرت و يارى، تصدّى امر غير، و سلطه و سرپرستى، دلالت دارد. از ميان اين معانى متعدّد، معناى تصدّى و سرپرستى و تصرّف در امر غير، با آن‌چه از ولايت فقيه اراده مى‌شود، تناسب بيش‌ترى دارد. كسى كه متصدّى و عهده‌دار امرى شود، بر آن ولايت يافته و مولا و ولىّ آن امر محسوب مى‌شود. بنابراين، كلمه ولايت و هم‌ريشه‌هاى آن مانند ولىّ و توليت و متولّى و والى دلالت بر معناى سرپرستى و تدبير و تصرّف دارند. اين‌گونه كلمات، معناى تصدّى و سرپرستى و اداره شؤون فرد ديگر- مولّا عليه- را افاده مى‌كنند و نشان مى‌دهند كه ولىّ و مولا سزاوارتر از ديگران در اين تصرّف و تصدّى هستند و با وجود ولايت اين مولا و ولىّ، ديگران فاقد حق تصرّف و تصدّى و سرپرستى در شؤون آن فرد هستند.[1] كلمات مشتمل بر اين معنا در قرآن به كار رفته و صفت خداوند و پيامبر و امام قرار گرفته است:

[1] - براى آگاهى از معانى مولى و ولىّ ر ك: الغدير، ج 1، ص 609- 649( چاپ جديد)؛ فيض الغدير، ص 375- 448.