در برابر اين گروه‌ عدلّيه‌ معتقدند كه حق و باطل، پيش از اينكه متعلق امر و نهى شارع مقدس قرار گيرند، وجود دارند اسلام، فرامين خود را به‌گونه‌اى مقرر فرموده است كه هر حقّى به حقدار برسد.[1] عدليه برخلاف نظر اشاعره در پى اين نبودند كه براى خداوند تكليف تعيين نمايند. سخن آنان براين پايه استوار بود كه چون خداوند حكيم و عادل است، عدالت او اقتضا مى‌كند كه آن باملاك و معيار صورت پذيرد. اين تصور كه خداوند در نظام تكوين يا تشريع آن افعال خود و دستورهايش را بى‌ضابطه و معيار قرار داده است، خود، ظلم بزرگى به خداوند است. اين تصور كه قوانين الهى را در تكوين و تشريع فراتر از عدل بدانيم و بگوييم كه فعل و فرمان الهى از هيچ ضابطه‌اى پيروى نمى‌كنند، تصورى نادرست و بى‌اساس مى‌باشد.[2]

براى درك روشن‌تر ديدگاه عدليه در برابر اشاعره به گزاره‌هاى زير توجه كنيد:[3]

ي خداوند آنچه را مطابق حق و عدل است انجام مى‌دهد.

ص آنچه را خداوند انجام مى‌دهد، همان حقيقت و عدالت است.

ي عدالت و ظلم، حق و باطل مبنا و ملاك واقعى و عقلى‌دارند.

ص عدالت و ظلم، حق وباطل فقط مبنا و ملاك شرعى دارند.

ي زشتى و زيبايى، خوبى و بدى وصلاح و فساد امورى واقعى‌هستند.

ص زشتى و زيبايى، خوبى و بدى، صلاح و فساد، در پرتو دستورهاى دين معنا و مفهوم پيدا مى‌كنند.

ي دين به آنچه حق است، دستور مى‌دهد.

ص هرچه را دين دستور دهد، رنگ حقيقت به خود مى‌گيرد.

ي حسن وقبح واقعى اشيا، معيار دستورهاى دينى است.

ص دين، معيار حسن وقبح است.

[1]. در واقع عدالت چيزى جز احقاق حق و يا به تعبير برخى از روايات احياى حقوق نيست: انَّ فى ولاية والى العدل و وُلاتِهِ احياءكل حق. بحارالانوار، ج 75، ص 347.

[2]. و نيز، بنگريد به: مرتضى مطهرى، مقدمه عدل الهى.

[3]. گزينه‌هاى درست با علامت ي مشخص شده است.