اسلام آنچه به عنوان اقليت نژادى، قومى و زبانى نام برده مى‌شود به هيچ وجه به رسميت نمى‌شناسد. از نظر قرآن تقسيم مردم به گروه‌ها و قبايل و زبانها و نژادهاى مختلف نه تنها عاملى براى جدايى و تفرقه و ياامتيازدهى گروهى و امتيازگيرى گروهى ديگر نيست، بلكه اين تفاوتها براى آشنايى و نزديكى است. امتياز تنها در ارزشهاى انسانى است.[1] اسلام با نژادپرستى و امتيازات قبيله‌اى و يا زبانى به شدّت مبارزه كرده و خطاب به مردم اعلام داشته است كه شما بندگان يك خدا و فرزندان يك پدر و مادر هستيد. همه شما از آدم و آدم از خاك آفريده شده است. گرامى‌ترين شمابا تقواترين شماست. عرب را بر عجم و عجم را بر عرب امتيازى جز به تقوا نيست.[2]

اكنون روشن مى‌گردد كه در حقوق اسلام آنچه به عنوان «اقليّت» شناخته مى‌شود، صرفاً اقليت‌هاى مذهبى و دينى است.

ب) حقوق‌

نظام حقوقى اسلام در مقام دفاع از حقوق اقليّت‌ها، از ديگر نظام‌هاى حقوقى پيشگام است.

اقليّت‌هاى دينى اهل كتاب مى‌توانند با انعقاد پيمان از امتيازات فراوانى بهره‌مند شود. انجام اين پيمان براى آنان اختيارى است، اما براى دولت اسلامى در صورت درخواست آنان الزامى و واجب مى‌باشد. به موجب اين پيمان (عقد ذمّه) آنان متعهد به پرداخت جزيه‌[3] و ملتزم به مقرّرات جامعه اسلامى مى‌شوندو در قبال آن از همه حقوقى كه براى مسلمانان وجود دارد

[1]. يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ. حجرات( 49): 13.

[2]. يا ايها النّاس انّ ربكم واحدو انّ اباكم واحد، كلّكم لآدم و آدم من تراب انّ اكرمكم عنداللَّه اتقاكم. ليس لعربىّ على عجمى و لا لعجمىّ على عربىّ فضلٌ الّا بالتقوى. بحارالانوار، ج 76، ص 350.

[3]. به جاى خراج و مالياتى است كه مسلمانان پرداخت مى‌كنند.