الف) خانواده‌

خانواده كوچك‌ترين واحد اجتماعى است. كانون بروز و ظهور عواطف‌[1] و اوّلين سنگ بناى تشكيل جامعه مى‌باشد. بنايى است كه محبوب‌تر از آن در اسلام پى ريزى نگشته است‌[2] و پى‌ريزى غريزى آن، همراه با انگيزه‌هاى الهى و تدبير و همبستگى اعضاى آن، قوام و دوام آن را در پى خواهد داشت. با تشكيل خانواده، هر عضو اين جامعه كوچك در صورتى كه به درستى ايفاگر نقش خويش باشد، روابط خانوادگى را از انسجام، استحكام و صميميت برخوردار مى‌سازد و در نوع رفتار اعضا در بيرون از خانواده نيز تأثير مفيد خواهد گذاشت.

ب) جامعه‌

نياز انسان به امنيت، رفاه و تأمين معيشت، تعليم وتربيت، عدالت و به فعليت رساندن استعدادهاى بالقوّه او را به برقرارى تماس با همنوعان خود و تشكيل اجتماعات مختلف و فعاليت‌هاى گوناگون اقتصادى، اجتماعى، فرهنگى، سياسى وعلمى وادار مى‌كند. در روابط اجتماعى هر كس باتوجه به توانايى، استعداد، ذوق و سليقه و تخصص خود در جايگاهى قرار مى‌گيرد وسهمى را در به حركت در آوردن چرخ اجتماع به خود اختصاص مى‌دهد.

از آنجا كه در جوامع پيچيده امروزى، شبكه گسترده‌اى از روابط اجتماعى ميان افراد جامعه وجود دارد ساماندهى اجتماع و قرار گرفتن آن در يك مسير معقول به‌گونه‌اى كه دربردارنده تأمين منافع مردم و دسترسى آنان به اهداف مورد نظرشان باشد نيازمند دو عنصر «قانون» و «قدرت» است. اين دو عنصر در گذشته نيز در ميان قبايل، اقوام و جوامع بسيط و غير صنعتى وجود داشته است، اما آنچه ما امروز مشاهده مى‌كنيم شكل خاصى از قدرت و «قانون» است كه در جوامع سياسى اداره امور را در دست دارد. اين قدرت به نحوى خاص شكل مى‌گيرد، به جريان مى‌افتد، به وضع قانون مى‌پردازد واراده خود را بر همه اعضاى جامعه تحميل مى‌كند.

[1]. و من اياته انْ خَلَق لكم من انفسكم ازواجاً لِتَسكُنوا اليها و جَعَل بينكم مودّة و رحمة انّ فى ذلك لآياتٍ لقومٍ يتفكّرون. روم( 30): 21.

[2]. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله: ما بُنِى فى الاسلام بناءٌ احَبَّ الى اللَّه عزّوجل من الّتزويج. بحارالانوار، ج 103 ص 222.