3. فرمان قرآن به مناظره و مجادله نيكو دليل ديگرى بر آزادى بيان است:

ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ؛[1] باحكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به شيوه‌اى كه نيكوتر است مجادله نماى.

4. توصيه قرآن به شنيدن سخن ديگران:[2] پس بشارت بده به آن بندگانم كه به سخن گوش فرا مى‌دهند و بهترين آن را پيروى مى‌كنند.

اين آيه بيانگر روا بودن تبادل آراء و افكار است كه در پرتو آزادى بيان حاصل مى‌گردد و دايره آن فراگير است و موضوعات اعتقادى، اخلاقى، اجتماعى و سياسى را در بر مى‌گيرد.

5. قرآن نه تنها آزادى بيان مخالفان را محترم شمرده، خود اقدام به گزارش سخنان آنان نموده است. تعابيرى نظير «قال الذين كفروا»، «قال الذين اشركوا»، «وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا»،[3] همگى بر آزادى بيان و واهمه نداشتن از نقل سخن مخالفان حكايت دارد.

مكتبى كه خود را حق مى‌داند، چرا از ابراز عقيده ديگران جلوگيرى كند.

«شما فكر مى‌كنيد در طول تاريخ اسلام، حرفها و ايرادات ماديين را چه كسى منعكس كرده و نگاه داشته است؟ خود مادّيين؟ نه، برويد مطالعه كنيد ببينيد كه حرفهاى ماديين را فقط علماى مذهبى نگاه داشته‌اند .... تمام اين حرفها به خاطر ورود در كتاب علماى مذهبى تا به زمان ما باقى مانده است والّا آثار خود آنها اغلب از بين رفته و يا در دسترس نيست.

من به جوانان و طرفداران اسلام هشدار مى‌دهم كه خيال نكنند راه حفظ معتقدات اسلامى، جلوگيرى از ابراز عقيده ديگران است. از اسلام فقط با يك نيرو مى‌شود پاسدارى كرد و آن علم است و آزادى دادن به افكار مخالف و مواجهه صريح و روشن با آنها.»[4]

[1]. نحل( 16): 125 و نيز، بنگريد به: عنكبوت( 29): 46.

[2]. فَبَشِّرْ عِبَادِي‌الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ. زمر( 39): 17.

[3]. جاثيه( 45): 24.

[4]. پيرامون انقلاب اسلامى، ص 19.