گزيده مطالب اين فصل‌

1. نظارت اقدامى اختيارى و آگاهانه از سوى نظارت كنندگان به منظور تصحيح خطا و اشتباه، جلوگيرى از فساد، رشد و بالندگى و صيانت از حقوق مردم مى‌باشد و در اسلام يك ضرورت شناخته شده است.

2. نظارت مؤثر و كارآمد، نظارتى است كه هم از درون و هم از برون اعمال گردد. آسيب‌پذيرى نظارت بيرونى به سبب امكان تبانى ميان نظارت‌كننده و نظارت شونده و يا احتمال پنهان‌كارى است. تنها راه برطرف نمودن اين نقيصه، استمداد از نظارت درونى است كه در اسلام همگام با نظارت بيرونى و بلكه مقدم بر آن مورد توجه قرار گرفته است.

3. مردم به همان دليل كه از حق حاكميت برخوردارند از حق نظارت بر حاكمان نيز برخوردار مى‌باشند.

زيرا حكومت به عنوان امانت در اختيار افراد قرار مى‌گيرد.

4. نظارت هم حق و هم تكليف مردم است.

5. نظارت سياسى در متون دينى به‌طور مشخص بر دو محور امر به معروف و نهى از منكر و لزوم نصيحت حاكمان و خيرخواهى نسبت به آنان استوار است.

6. لازمه حق نظارت، حق پرسشگرى و لازمه اين حق، ضرورت پاسخ‌گويى دولتمردان مى‌باشد.