اين است فرمول فرنگى چاره‌جوئى خطر مردان و زنانى كه قادر به ازدواج دائم نيستند.[1] آيا اگر اين فرمول فرنگى به كار بسته شود و گروهى زن بدبخت به ايفاى اين وظيفه اجتماعى! اختصاص داده شوند آنوقت زن به مقام و حيثيت انسانى خود رسيده است و روح اعلاميه حقوق بشر شاد شده است؟

برتراند راسل رسما در كتاب خود فصلى تحت عنوان ازدواج تجربى باز كرده‌است. وى مى‌گويد: «قاضى ليندزى، كه ساليان متمادى مامور دادگاه دنور بوده و در اين مقام فرصت مشاهده حقايق زيادى داشته، پيشنهاد مى‌كند، كه ترتيبى به نام (ازدواج رفاقتى) داده شود.

متأسفانه پست رسمى خود را (در امريكا) از دست داد. زيرا مشاهده شد كه او بيش از ايجاد حس گناهكارى در فكر سعادت جوانان است. براى عزل او كاتوليكها و فرقه ضد سياه پوستان از بذل مساعى خوددارى نكردند.

پيشنهاد ازدواج رفاقتى را يك محافظه كار خردمند كرده است و منظور از آن ايجاد ثباتى در روابط جنسى‌است. ليندزى متوجه شده كه‌اشكال‌اساسى درازدواج، فقدان پول‌است.

ضرورت پول فقط از لحاظ اطفال احتمالى نيست، بلكه از اين لحاظ است كه تامين معيشت از جانب زن برازنده نيست. و به اين ترتيب نتيجه مى‌گيرد كه جوانان بايد مبادرت به ازدواج رفاقتى كنند كه از سه لحاظ با ازدواج عادى متفاوت است: اولًا منظور از ازدواج توليد نسل نخواهد بود. ثانيا مادام كه زن جوان فرزندى نياورده و حامله نشده طلاق با رضايت طرفين ميسر خواهد بود.

ثالثا زن در صورت طلاق مستحق كمك خرجى براى خوارك خواهد بود ... من هيچ ترديدى در موثر بودن پيشنهادات ليندزى ندارم و اگر قانون آن را مى‌پذيرفت تأثير زيادى در بهبود اخلاق مى‌كرد.»

آنچه ليندزى و راسل آن را ازدواج رفاقتى مى‌نامند گرچه با ازدواج موقت اسلامى اندك فرقى دارد، اما حكايت مى‌كند كه متفكرانى مانند ليندزى و راسل به اين نكته پى برده‌اند كه تنها ازدواج دائم و عادى وافى به همه احتياجات اجتماع نيست.[2]

[1] - نظر اسلام پيرامون ازدواج موقت را مى‌توانيد از كتاب نظام حقوق زن در اسلام از صفحات 55- 61 بدست بياوريد.

[2] - نظام حقوق زن در اسلام، صص 61- 63.