نام کتاب : تفكر فلسفى غرب (از منظر استاد شهيد مرتضى مطهرى) نویسنده : دژاكام، على جلد : 1 صفحه : 423
علمى، خصال ويژه روش علمى و محدوديتهاى روش
علمى، در فصلى كه تحت عنوان (مابعدالطبيعه علمى) باز كرده مىگويد: «به انديشه من،
جهان مجموعهاى است از نقطهها و جهشهاى فاقد وحدت، فارغ از مداومت، عارى از نظم
و ترتيب و خالى از هر محتواى ديگرى كه مسألهآموز عشق باشد. در واقع، اگر تعصب و
عادت را كنار بگذاريم به ندرت مىتوان حتى از اين نظر كه اصولا دنيايى وجود دارد،
دفاع كرد.
نظريات اخير فيزيك دانان آنان را ناگزير از نكات فوق مىكند ...
امروزه درباره خورشيد چه بايد انديشيد؟ خورشيد تاكنون چراغ پر فروغ آسمان و الهه
موطلايى افلاك بوده است ...
لكن در حال حاضر، خورشيد چيزى جز امواج احتمالات نيست، اگر بپرسيد
آنچه (احتمال) ناميده مىشود چيست يا امواج در كدام اقيانوس سير مىكنند، فيزيك
دان مانند ديوانهاى جواب مىدهد كه: به قدر كافى از اين سخنان گفته و شنيدهايم،
فرض كنيد مسأله را جز اين گرفتيم، آنوقت چى؟ با وجود اين، اگر اصرار بورزيد خواهد
گفت كه امواج در فرمول او و فرمول او در انديشه اوست.»
و هم او مىگويد: «چيز شگرفى است. همزمان با اين حقيقت كه اساسىترين
علوم، يعنى فيزيك، منطق علمىرا از اعتبار انداخته و انسان را به جاى نظم و
استوارى جهان نيوتنى رودرروى دنيايى غير واقعى و رؤيايى قرار مىدهد، علم در عمل
ثمر بخشتر و قدرتمندتر از هر عصر ديگرى گرديده است تا نتايج ارزشمندترى به حوزه
حيات انسانىعرضه كند.»
جدايى علم از فلسفه همين زيانهاى جبران ناپذير را با خود مىآورد. از
اينجا معلوم مىشود كه (فلسفه علمى)، فلسفهاى كه فقط متكى بر بررسيهاى جزئى و
فرضيهها و آزمونها باشد، فلسفهاى كه در نهايت امر تنها و تنها از حواس مايه
بگيرد، چه سرنوشتى دارد. جز ايدهآليسم كامل و سفسطه محض سرنوشتى ندارد. اكنون جاى
تفصيل در اين سخن نيست.
نارسايى ديگر شناخت علمى اين است كه از نظر ارائه واقعيت- در همان
حدودى كه ارائه مىنمايد- وضع متزلزل و ناپايدارى دارد. چهره جهان از ديدگاه علمى
روز به روز تغيير مىكند، زيرا علم بر بررسيها و فرضيهها و آزمونها مبتنى است نه
بر بديهيات اوليه عقليه و اصول ثابت لايتغير. قوانين متكى بر فرضيه و آزمون، ارزش
موقت دارد و دائما در معرض نسخ شدن است. و چون جهان بينى علم متزلزل و بىثبات
است، نمىتواند پايگاه و تكيهگاه
نام کتاب : تفكر فلسفى غرب (از منظر استاد شهيد مرتضى مطهرى) نویسنده : دژاكام، على جلد : 1 صفحه : 423