نتايج علمى كشف روان ناخودآگاه‌

1- روان ناخودآگاه و اثبات اصالت روح‌

گفته شد وجود روان ناخودآگاه در انسان مسلم است. مسأله كشف روان ناخودآگاه دو نتيجه علمى براى الهيون در بر داشت.[1] يكى از آن نتايج در خود مسأله روح بود. روان ناخودآگاه اصالت‌روح را بيش‌ازپيش ثابت‌كرد؛ زيرا مسلّم شد عوارضى‌كه در روان‌ناخودآگاه پيدا مى‌شود اصلًا به عالم‌اعصاب‌انسان مربوط نيست. حتى خود فرويد معتقداست‌كه بسيارى‌از ديوانگى‌ها معلول بيماريهاى عصبى نيست، معلول فرمان روان ناخودآگاه است.

گاهى مى‌گويند فلان كس از غصه ديوانه شد، و واقعا هم هستند افرادى كه از غصه ديوانه مى‌شوند. البته ديوانه به اين معنا كه يك حالت (خل گرى) پيدا مى‌كنند و ديگر آن غصه‌اى كه بايد بخورند اصلًا نمى‌خورند. وقتى اين افراد را معاينه پزشكى مى‌كنند هيچ عارضه‌اى در اعصابشان مشاهده نمى‌كنند ولى در عين حال در عمل مى‌بينند كه كارهاى خل‌گرى مى‌كنند.

چرا اينطور مى‌شوند؟ اين نوع افراد گاهى دچار مصيبت‌هاى بسيار بزرگ غيرقابل تحمل مى‌شوند. اينجاست كه روان ناخودآگاه دست به كار مى‌شود، يعنى كارى مى‌كند كه در دستگاه شعور خودآگاه اختلال ايجاد شود. در عالم خيالات و تخيلات و اوهام، عالمى براى خودش پيدا مى‌كند و هنگامى كه در عالم خيالات و اوهام رفت اصلًا هيچ فكر نمى‌كند كه مثلا بچه‌اش مرده است، چه بسا فكر مى‌كند كه او زنده است. من به بعضى از اين اشخاص برخورد كرده‌ام كه در بعضى از كارهايشان فوق‌العاده‌اند، يعنى مثل يك آدم عادى، باهوش و بافهم و زيرك هستند، ولى مع ذلك در يك سلسله مسائل اين حالت خل‌گرى را دارند. بعد از تحقيق روشن شده كه اينها چنين اشخاصى هستند. معلوم مى‌شود كه شعر اين شاعر كه مى‌گويد:

فقط شعر نيست، اندكى هم حقيقت است. گاهى (دلا ديوانه شو ديوانگى هم عالمى دارد) فرمانى است كه شعور باطن به انسان مى‌دهد، مى‌گويد اين شعور، اسباب زحمت است، پدر آدم را در مى‌آورد، بزن به بى‌شعورى (نه به اين معنا كه تعمدا اين كار را بكن، يعنى من كارى‌

[1] - با اينكه كسانى كه در اين راه كار كرده‌اند دنبال اين نبودند كه براى الهيون كارى كرده باشند، آنها دنبال كار علمى خودشان بودند.