خود بيان مى‌نمايد كه تغييرات حاصله در نزد جانور در جهتى است كه به نفع موجود بوده و نتيجه آن، ايجاد توافق و هماهنگى بين ساختمان بدن موجود و شرايط محيط زيست مى‌باشد.

اين نكته را هرگز فراموش نكنيد. اين موضوع خيلى قطعى است كه تغييراتى كه در محيطها پيدا مى‌شود، هميشه در جهتى است كه به حال زندگى مفيد است. مجبور بوده‌اند براى پنهان‌كردن خود، خودشان را در زير خاكهامخفى كنند، كم كم اين پا حذف شده و از ميان رفته است. در مورد گياهان مى‌گويد:

«اگر از اين چمن، دانه‌اى را در محيط سنگلاخ بكاريم، گياهانى كه در اين شرايط ايجاد شده و تكثير مى‌يابند، نژاد جديدى را مى‌سازند كه با نژاد اوليه اختلاف خواهد داشت.

همچنين گياهانى را كه براى زينت در باغ مى‌كارند، با آنكه منشأ اصلى آنها گياهان وحشى است، در تحت تأثير محيطهاى جديد نژادهاى متنوعى مى‌سازند.»

لامارك يك حرفى زده است كه به آن خيلى بايد توجه كرد:

يعنى چه؟ ببينيد، اين تفاوت ميان موجود زنده و غيرزنده است كه درموجودات غيرزنده (مثل جمادات) عوامل مؤثر همان عواملى است كه به آن مثلا عوامل فيزيكى يا شيميايى مى‌گويند. فرض كنيد كوهى هست، تغييراتى كه در وضع اين كوه پيدا مى‌شود، صد در صد تابع عوامل جوّى است: مثلا باران زياد يا كم بيايد، باران بيايد آن بالا را بشويد و به دره‌ها بريزد، سيل جارى شود، باز سيل خاكهايى را كه جمع شده حركت بدهد ببرد به جاى ديگر، بادهاى تند وجود داشته باشد يا وجود نداشته باشد، گرماى زياد باشد، درجه حرارت چقدر باشد، يعنى كوه، اين موجود جمادى يك موجود صد در صد منفعل است و اثر را مى‌پذيرد.

نمى‌گويم كوه موجود فعال نيست، آن هم فعاليت دارد ولى اين طور فعاليت ندارد كه وقتى محيط روى آن اثر مى‌گذارد و براى بقاى خودش نياز به يك عوامل جديد داشته باشد، خودش را با عوامل جديد تطبيق بدهد؛ يعنى تغييراتى در خود ايجاد كند كه آن تغييرات در جهت منافع و بقاى وجود خودش باشد.

نظريه «انطباق با محيط»

بعد از لامارك نظريه‌اى پيدا شده است به نام نظريه «انطباق با محيط». اين نظريه هم خيلى‌