1- گذرى بر زندگى فيلسوف شرقى‌

مرتضى مطهرى در سيزدهم بهمن 1289 ه. ش. در قريه فريمان ده فرسنگى مشهد مقدس از مادرى به نام سكينه و پدرى به نام محمدحسين به دنيا آمد. پدر و اجداد او از عالمان و روحانيون منطقه بودند.

استاد در سن ده سالگى تحصيلات قديم را آغاز كرد. در سال 1312 ه. ش. به اتفاق برادر بزرگترش به مدت دو سال در مدرسه‌ى «ابدال خان» مشهد به فراگيرى دروس طلبگى پرداخت. اوايل حضور ايشان در مشهد بود كه دغدغه‌هايى پيرامون مباحث فكرى در وى پديد آمد و نسبت به مسأله خدا حساسيت فوق‌العاده‌اى پيدا كرد. ايشان آن‌چنان غرق در انديشه‌هاى عقلانى شد كه تنهايى، در حجره را برگزيد.[1] در همين زمان بود كه از ميان علما و مدرسين حوزه علميه مشهد شيفته ميرزا مهدى شهيدى رضوى (مدرس فلسفه الهى) شد.[2]

در سال 1316 حوزه مشهد را به قصد تحصيل در حوزه علميه قم ترك كرد. باز در اوايل حضورش در قم بود كه به خاطر غرق در انديشه‌هاى فلسفى و عقلانى دچار شكى بمانند شك غزالى گشت و مدتى منزوى و مريض احوال گرديد.[3]

استاد مطهرى به مدت پانزده سال در قم سكونت داشتند. در اين مدت از محضر اساتيد مختلفى در زمينه‌هاى گوناگون استفاده علمى كرد كه مهم‌ترين اساتيد ايشان عبارت بودند از:

1- 1- آيات عظام حجت، صدر، خوانسارى و محقق داماد (رحمه‌الله): شهيد مطهرى درس خارج فقه را با سه نفر اول آغاز كرد و به دليل فعاليت علمى خوب از آقاى حجت جايزه‌اى نيز دريافت داشت.[4] پيش از شروع درس خارج، كفايه را نزد آيه‌اللّه محقق داماد تلمذ نمود.[5]

2- 1- آيت‌اللّه بروجردى (رحمه‌الله): از مهمترين اساتيد مرحوم مطهرى در فقه و اصول، مرحوم بروجردى بود كه از هنگام مهاجرتش از بروجرد به قم تا موقع هجرت مرحوم مطهرى از قم به تهران درس فقه و اصول وى مورد استفاده آقاى مطهرى بود.[6]

[1] - عدل الهى، ص 113.

[2] - بر فراز انديشه، على تاجدينى تهران، پژوهشكده فرهنگ و معارف، 1382، ص 36.

[3] - همان، ص 34.

[4] - گفتار معنوى. ص 145.

[5] - همان، ص 145.

[6] - تكامل اجتماعى انسان، ص 196.