نكات تربيتى‌

در اين فراز كه در دو قسمت آمده بر هدف غايى در نظام تعليم و تربيت اسلامى و روش آن و آفت آن به طور صريح و يا ضمنى اشاره شده است:

هدف تربيتى: عبد خدا شدن، تنها به خداوند رو آوردن و از او خواستن و اظهار عجز و نياز به او كردن.

روش تربيتى: اظهار بى‌نيازى از ديگران، ترك و نفى عبوديت ديگران كه روح توحيد در همين است و عدم اظهار نياز و عجز در برابر ديگران.

آفت تربيت: اظهار نياز به غير خدا كردن، در واقع عدم اعتقاد به كمال مطلق بودن خداوند و باور نداشتن به اينكه خداوند جامع تمام صفات و قدرتهاست و اين كه او علت العلل و منشأ تمام خوبى‌ها و فيوضات است و اين ضد توحيد و عين شرك است. امام سجاد (ع) در فراز فوق مى‌فرمايند: «اجعلنى» يعنى «مرا اين طور قرار بده» و اين حكايت از آن دارد كه روش تربيتى ما در سراسر عمر بايد چنين باشد. مربيان و والدين بايد در تربيت فرزندان، آنها را متكى به خود و خدا بار آورند نه متكى به ديگران. اگر تربيت مدارس و دانشگاه‌هاى ما و محتواى دروس و كتابهاى ما از معارف فوق موج بزند مگر ممكن است دشمنان بر مسلمين راه سلطه پيدا كنند كه‌ «لن يجعل الله للكافرين علي المؤمنين سبيلًا» (قرآن كريم، سوره نساء آيه 141)

پس معلوم مى‌شود در اين فراز امام سجاد (ع) بر «آزادگى» و «كرامت انسانى» انسان تأكيد دارند زيرا كه محصول عبوديت خدا، آزادگى است و