باب سوم در حسبت بر ابزارهاى حرام و شراب‌

اگر نزد مسلمانى آشكارا شراب ديده شود محتسب بايد آن را به زمين ريزد و تأديبش كند و اگر كافر ذمى باشد تنها به سبب ظاهر كردن تأديب مى‌شود، اما در ريختن آن اقوال فقيهان مختلف است: ابو حنيفه بر آن است كه نبايد ريخت، زيرا از اموال كافران ذمى است كه حقوق آنان در نزد محتسب ضمانت شده، اما شافعى معتقد است كه بايد ريخته شود، زيرا به عقيده وى شراب چه از آن مسلمان و چه از آن كافر مال مضمون نيست.

در اظهار «نبيد»[1] نيز اختلاف هست: ابو حنيفه بر آن است كه چون اموال مورد اقرار مسلمانان است، ريختن آن و تأديب دارنده آن روا نيست،

[1]-« نبيد» كلمه فارسى است كه در عربى به ذال گفته و براى آن وجه اشتقاقى ساخته و آن را از نبذ به معنى انداختن و ترك كردن پنداشته‌اند( ر ك: تاج العروس و اقرب الموارد ذيل نبذ) اما در معنى آن گفته‌اند: شراب خرماست و برخى شراب انگور دانسته‌اند، زبيدى گويد: آب فشرده خرما و مويز و گندم و جو و عسل است( تاج العروس). در منتهى الارب آمده: آب افشرده كه از حبوب و جز آن گيرند.