خواجه نظام الملك طوسى در سيرالملوك (سياست‌نامه) نيز به وظايف و صفات محتسب اشارتى دارد: «همچنين به هر شهرى محتسبى بايد گماشت، تا ترازوها و نرخها راست مى‌دارد و خريد و فروختها مى‌داند، تا اندر آن راستى رود؛ و هر متاعى از اطراف آرند و در بازارها فروشند، احتياط تمام كند تا غشى و خيانتى نكنند، و سنگها راست دارند، و امر معروف و نهى منكر به جاى آرند. و پادشاه و گماشتگان بايد كه دست او قوى دارند، كه يكى از قاعده مملكت و نتيجه عدل اين است، و اگر جز اين كنند، درويشان در رنج افتند، و مردم بازارها چنانكه خواهند خرند و چنانكه خواهند فروشند و فضله جوى مستولى شوند، و فسق آشكارا شود و كار شريعت بى‌رونق گردد. و هميشه اين كار يكى از خواص را فرمودندى يا خادمى را يا پير تركى را، تا هيچ محابا نكردى و خاص و عام از او بترسيدندى. همه كارها بر انصاف بودى و قواعد اسلام محكم (تصحيح جعفر شعار، ص 63- 64).

ص بيست، س 3 تعيين بها براى كالاها- اين حكم محلّ تأمل است. رجوع شود به صفحه 49 كتاب و يادداشت مربوط به همان صفحه.

ص بيست و يك س 19 نهاية الرتبة ...- اين كتاب به تحقيق دكتر بازالعرينى، به وسيله لجنة التأليف، مصر، در سال 1956 م. چاپ شده است. رجوع شود به مقالات و بررسيها، سال 1354 شمسى، ش 21 و 22، ص 202.

ص بيست و دو، س 12 كتب مشابه- مؤلف در بيان بيشتر مطالب از آثار امام غزالى مخصوصا احياء العلوم بهره برده، و با اينهمه در حدّ خود بسيار سودمند و نفيس است، خاصّه فرقهايى كه در باب قاضى و محتسب بيان كرده، از دقت و اهميّت كافى برخوردار است. در ساير قسمتهاى كتاب هم آرا و عقايد بسيار مهمى ديده مى‌شود، از جمله آنها شرح راههاى تقلب در هر شغل و پيشه است كه آن مطالب را در جاى ديگر به هيچ وجه نمى‌توان به دست آورد (نظر استاد محترم آقاى حسن قاضى).

ص بيست و چهار س 3 كلّه‌فروش- در كتاب «مناقب» اوحدالدين كرمانى «سرپز» آمده است (ص 36 دستنويس).

ص 15، س 5- متن حديث رسول اكرم اين است: «من ارضى اللّه بسخط النّاس كفاه شرّهم، و من ارضى النّاس بسخط اللّه و كله اليهم، و من احسن فيما بينه و بين اللّه احسن اللّه فيما بينه و بين النّاس، و من اصلح سريرته اصلح اللّه علانيته، و من عمل لآخرته كفاه اللّه امر دنياه.»

ص 28، س 1- شرط اقامه نماز جمعه دست‌كم حضور 40 تن است- مؤلف شافعى است و در مذهب شافعى وجود دست كم چهل نفر براى اقامه نماز جمعه لازم است، امّا در