ب) فرهنگى و ملّتى احترام دارد، تا جايى كه مايه‌ى تضييع حقوق ملت‌هاى ديگر نباشد.

فرض كنيد فرهنگ ملتى، سنگ‌پرستى و گاوپرستى است، و آن را نشانه‌ى اصالت و آثار نياكان خود مى‌داند، درحالى‌كه از نظر خود برضدّ سعادت فرد و اجتماع است، آيا مى‌توان چنين ملاكى را تحسين كرد و گفت كه رهيدن از يكتاپرستى و وارد شدن به سنگ پرستى و گاوپرستى، نوعى آزادى است؟

شگفت اينجاست كه منطق بت‌پرستان عصر رسول خدا در اصرار بر حفظ فرهنگ، و سرسختى در مقابل تبليغ پيامبر صلى اللّه عليه و اله و سلم، همين بود كه مى‌گفتند:

إنّا وجدنا آبائنا على أمّة و إنّا على آثارهم مهتدون.[1] ما نياكان خود را بر آيينى يافتيم و ما نيز به پيروى آنان هدايت يافته‌ايم».

قرآن در نقد اين نظريه يادآور مى‌شود:

أو لو كان آباؤهم لا يعقلون شيئا و لا يهتدون.[2] «آيا اگر پدرانشان چيزى را درك نمى‌كردند و راه درست را نمى‌يافتند باز شايسته است به دنبال آنها بروند؟».

[1]. زخرف/ 22.

[2]. بقره/ 170.