شكى نيست كه سركوب كردن تمايلات، مساوى با نابودى انسان است، و اگر تمايلات درونى، با حيات و زندگى انسان، ارتباط مستقيم نداشت، دست آفرينش، در نهاد او اين تمايلات را پديد نمى‌آورد، ولى درعين‌حال نمى‌توان ارضاى غرايز را بدون قيدوشرط محور آزادى معرّفى كرد. مثلا آزادى بى‌چون‌وچرا در ارضاى تمايلات، به قيمت نابودى اخلاق و سنن اجتماعى تمام مى‌شود، زيرا تمايلات انسان در گردآورى ثروت و مال و تحكيم موقعيت و قدرت، حدومرزى را نمى‌شناسد، اگر بنا باشد محور آزادى رفع موانع از اشباع اين نوع از غرايز باشد، نتيجه‌ى آن جز جنگ و نزاع و نابودى بشر و از بين رفتن ارزش‌هاى اخلاقى، چيز ديگرى نخواهد بود و لذا محور بودن تمايلات درونى را در آن حدّ مى‌پذيريم كه اوّلا بر سعادت انسان، و ثانيا بر سعادت جامعه لطمه‌اى وارد نكند.

آزادى در مصرف موادّ مخدّر، يك نوع تمايل درونى است كه در جوان پديد مى‌آيد و لذت‌هاى آنى را غايت زندگى مى‌انديشد، ولى چون چنين آزادى مايه‌ى تباهى شخصيّت و انسانيت اوست نمى‌تواند ملاك جنبه‌ى ايجابى آزادى باشد.

گروهى از فزونى مال و ثروت، و پايمان كردن حقوق ديگران، بيش از هر چيزى لذت مى‌برند ولى نمى‌توان چنين گرايشى را تعيين كننده‌ى آزادى دانست.