نام کتاب : انديشه هاى سياسى شيعه در عصر غيبت نویسنده : كربلايى پازوكى، على جلد : 1 صفحه : 250
واجب است. پس وجود امام عليه السّلاخم بعد
از پيامبر ثابت مىشود».[1] سيد مرتضى
درباره اينكه از باب لطف تعيين حاكم لازم است و اختصاص به زمان خاصى ندارد، در
فصلى با عنوان «فصل فى الدلاله على وجوب الرياسة فى كل زمان»
مىگويد: «.. و الذى يوجبه و تقتضيه العقل، الرياسه
المطلقه ... و الذى يدل على ما ادعيناه ان كل عاقل عرف العادة و خالط الناس يعلم
ضروره ان وجود الرئيس المهيب النافذ الامر السديد التدبير يرتفع عنده التظالم و
التقاسم و التباغى .... و ان فقد من هذه صفته يقع عنده كل ما اشرنا اليه من الفساد
او يكون الناس الى وقوعه اقرب فالرياسة على ما بيناه لطف فى فعل الواجب و الامتناع
عن القبيح فيجب أن لا يخلى اللّه تعالى المكلفين منها و دليل وجوب الالطاف
يتناولها ...[2]
آن چيزى كه عقل آن را لازم مىداند، رياست مطلقه است. آنچه بر ادعاى ما دلالت دارد
اين است كه: هر عاقلى كه با مردم زندگى كند و عادت مردم را بشناسد بصورت بديهى در
مىيابد كه با وجود رئيسى قوى و بانفوذ كه به خوى و استوارى امور جامعه را تدبير
مىنمايد، ظلم و ستم و تجاوز از بين مىرود. اگر چنين شخصى وجود نداشته باشد تمام
فسادى كه ذكر كرديم به وجود مىآيد يا مردم به انجام آنها نزديك مىشوند. پس تعيين
رياست باتوجه به بيان ما، لطفى است در انجام واجبات و جلوگيرى از كارهاى بد، پس بر
خداوند لازم است كه مردم را از وجود چنين رئيسى بىنصيب ننمايد و دليل وجوب لطف بر
خداوند ضرورت تعيين رياستى براى تمام زمانها از طرف خداوند را اقتضاء مىكند».
از اين گفتار سيد مرتضى نكاتى چند قابل استفاده است.
1. تصور حكومت موجب تصديق به ضرورت آن است (عقل ضرورت وجود حكومت را
در هر زمانى درك مىكند)، آن هم به نحو رياست عامه؛
2. علت اين تصديق آن است كه هركس رفتارمردم را بشناسد و با آنها
معاشرت داشته باشد، مىداند كه وجود حاكمى بامهابت، بانفوذ، قدرتمند و باكياست سبب
از بين رفتن ظلم و تهاجم و بيدادگرى مىشود.
[2] . سيد مرتضى، الذخيره فى علم الكلام، ص 409 و 410.
سيد مرتضى بر آن است كه ضرورت رياست امام معصوم در همه زمانها را از باب لطف به
اثبات رساند- و ازهمينرو يكى از شرايط رئيس را نيز عصمت مىداند- اما دلايلى را
كه در مورد ضرورت وجود رئيس بيان مىكند، عصر غيبت امام معصوم را نيز شامل مىشود.
نام کتاب : انديشه هاى سياسى شيعه در عصر غيبت نویسنده : كربلايى پازوكى، على جلد : 1 صفحه : 250