اين كار براى شما بهتر و عاقبت و پايانش نيكوتر است. آيا نديدى كسانى را كه گمان مى‌كنند به آنچه بر تو و بر پيشينيان نازل شده، ايمان آورده‌اند، ولى مى‌خواهند براى داورى نزد طاغوت و حكام باطل بروند؟ با اينكه به آنها دستور داده شده كه به طاغوت كافر شوند، اما شيطان مى‌خواهد آنان را گمراه كند و به بيراهه‌هاى دوردستى بيفكند.

نكاتى چند درباره اين آيات‌

1. در اين آيات يكى از مهم‌ترين مسائل اسلامى، يعنى مسئله رهبرى مورد بحث قرار گرفته است.

اهميت اين مسئله از آن‌روست كه در صورت وجود رهبرى شايسته و صالح، قوانين دينى به گونه‌اى بايسته اجرا، و جامعه مطلوب دينى تشكيل مى‌گردد.

2. در اين آيات نخست به اطاعت از خداوند امر شده؛ تا آنجا كه او واجب الاطاعه بالذات معرفى گرديده است. علت اين امر مقتضاى خالقيت خداوند و حاكميت او بر عالم هستى است. قرآن در ادامه، اطاعت از رسول خدا و او لو الامر را بالتبع واجب مى‌داند.[1] 3. در اين آيه، دو بار كلمه «اطيعوا» تكرار شده است. اين تكرار به چند نكته اشارت دارد:

يك. بين اطاعت خداوند و اطاعت رسول و او لو الامر تفاوت هست؛ به اين بيان كه يكى واجب و ديگرى ممكن،[2] يكى بالذات و ديگرى بالغير است.

دو. اطاعت از اوامر رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله غير از اطاعت از اوامر خداوند است؛ زيرا رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله هنگامى كه به اطاعت از اوامر الهى دستور مى‌دهد، در اين صورت دستورهاى حضرت ارشادى است و امر مستقلى نيست، بلكه اطاعت از اين اوامر پيامبر صلّى اللّه عليه و اله در واقع اطاعت از دستورهاى الهى است (مقام رسالت). افزون بر اين دستورها، پيامبر فرمانهاى ديگرى را نيز صادر مى‌كند كه در واقع اوامر شخصيت حقوقى آن حضرت صلّى اللّه عليه و اله است. اين اوامر كه برخاسته از مقام امامت امت و به منظور اداره امور جامعه و از سويى مستقل از بيان احكام الهى است، كه بدان دستور حكومتى نيز مى‌گويند.

امام خمينى قدّس سرّه در اين خصوص مى‌فرمايد: «اطاعت از رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله غير از طاعة اللّه مى‌باشد. اوامر رسول اكرم صلّى اللّه عليه و اله آن است كه از خود آن حضرت صادر مى‌شود و امر حكومتى مى‌باشد؛ مثلا از سپاه‌

[1] . تفسير نمونه، ج 3، ص 481.

[2] . شبر، عبد اللّه، تفسير شبر، ص 153.