«مسئله حاكميت» كه با امر تربيت و سعادت انسانها ارتباطى تنگاتنگ دارد، بى‌اعتنا باشد.[1] در آيات متعددى از قرآن- كه شمارشان به دويست آيه مى‌رسد- خطوط كلى حكومت و ولايت در جامعه و ملاكهاى مثبت و منفى در امر ولايت و حكومت بيان شده است.[2] در آيات بسيارى قرآن به مسئله حاكميت و ويژگيهاى حاكمان صالح پرداخته و آيات بيشترى نيز به طور مطلق (در تمام زمينه‌ها و موارد) ولايت غير مؤمنين را نفى كرده است. شايان به ذكر است كه قرآن با شيوه اعجازآميز خود، مطالب را در قالبى كلى، جهانى و ابدى مطرح مى‌كند تا قابليت طرح در تمام زمانها و مكانها را داشته باشد.

باتوجه به مطالب بالا، برخى با آيه‌ «يا ايها الذين امنوا اطيعوا اللّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم»[3] بر ولايت فقيه استدلال نموده‌اند. در اين قسمت از نوشتار به بررسى دلالت اين آيه بر ولايت فقيه و محدوده آن مى‌پردازيم.

تبيين مفهومى و مصداقى او لو الامر در قرآن‌

خداوند مى‌فرمايد:

يا ايها الذين امنوا اطيعوا اللّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم فان تنازعتم فى شى‌ء فردوه الى اللّه و الرسول ان كنتم تؤمنون باللّه و اليوم الاخر ذلك خير و أحسن تاويلا الم تر الى الذين يزعمون أنهم امنوا بما أنزل اليك و ما أنزل من قبلك يريدون ان يتحاكموا الى الطاغوت و قد أمروا أن يكفروا به و يريد الشيطان أن يضلهم ضلالا بعيدا.[4] اى كسانى‌كه ايمان آورده‌ايد! از خداوند و پيامبر و او لو الامرتان اطاعت كنيد. اگر به خداوند و روز بازپسين ايمان داريد، هرگاه در امرى اختلاف نظر يافتيد، آن را به خدا و پيامبر عرضه داريد كه‌

[1] . دراين‌باره گفته شده:« بنابراين حكومت اسلامى و ولايت فقيه از مسائلى است كه بدون آن دين ناقص بوده و مطرح نشدن آن در قرآن براى مكتب و خود قرآن نقص مهم است، لذا مسلمين بايد با انصاف و دور از هرگونه پيش‌داورى در آن تدبير كنند و نظر قرآن را به جهان مدرن عرضه نمايند».( آذرى قمى، احمد، ولايت فقيه از ديدگاه قرآن، ج 1، ص 13.)

[2] . ذو علم، على، مبانى قرآن ولايت فقيه، ص 14.

[3] . نساء، 59.

[4] . نساء، 59 و 60.