بررسى ساير راويان اين حديث‌

1. محمد بن عيسى يقطينى: نجاشى او را چنين توثيق كرده است: در ميان اصحاب ما جليل القدر و مورد اعتماد و بزرگ است.[1] 2. داود بن حصين: نجاشى او را توثيق نموده است.[2] خلاصه اينكه، در اخبار واحد- كه بسيارى از اخبار از اين قبيل است- راه تشخيص درستى صدور متن حديث از معصوم عليه السّلام تحصيل اطمينان از توثيق راويان حديث است. اين اطمينان‌[3] گاه با ذكر راويان حديث در كتب رجالى حاصل مى‌شود و گاه نيز با عنايت و اعتماد اهل خبره به راويان حديث است. كه مورد ما نيز از اين قبيل است؛ زيرا مبناى حجيت خبر واحد ثقه بناى عقلاست و آن نيز در مورد اين حديث صادق است، ضمن اينكه راويان اين حديث در كتب رجالى مورد توثيق قرار گرفته؛ همان‌گونه كه در صفحاتى پيش گفته آمد.

شايان ذكر است كه نامگذارى اين حديث به مقبوله از ابتكارات شهيد ثانى نيست؛ زيرا خود او در مورد اين حديث مى‌گويد: «اصحاب اين حديث را مقبوله نام نهاده‌اند».[4] از هيمن‌رو، اين پندار كه شهيد ثانى قدّس سرّه نخستين فقيهى است كه اين‌روايت را مقبوله ناميده، پندارى باطل است.[5]

2. دلالت حديث مقبوله‌

مقدار دلالت مقبوله بر ولايت مطلقه فقيه را در ضمن چند مقدمه بيان مى‌داريم:

1. از حضرت پرسيده شد كه «شيعيان به هنگام اختلاف و تنازع به سلطان يا قضات جور مراجعه مى‌كنند؛ حكمش چيست؟» از تفكيك بين سلطان و قاضى آشكار مى‌شود كه مردم در برخى از امور به سلطان و در بعضى ديگر به قاضى سلطان مراجعه مى‌كردند؛ يعنى در مقام حل و فصل خصومات‌

[1] .« جليل القدر فى اصحابنا، ثقه، عين كثير الروايه».( نجاشى، محمد بن عيسى، رجال نجاشى، شماره 896، ص 333.) نيزبنگريد به: اردبيلى محمد بنعلى، جامع الرواه، ج 2، ص 166.

[2] .« كوفى، ثقه، روى عن ابى عبد اللّه عليه السّلام».( نجاشى، پيشين، شماره 421، ص 159).

[3] . آيت اللّه منتظرى مى‌گويد:« و بالجمله، الظاهر، إنه لا بأس بالخبر من جهة السند».( منتظرى، حسينعلى، دراسات فى‌ولاية الفقيه، ج 1، ص 428.)

[4] .« و انما و سموه بالمقبول»( شهيد ثانى، شرح البدايه فى علم الدرايه، ص 133- 134).

[5] . كديور، محسن، حكومت ولايى، ص 299.