فصل اول: دلايل عقلى ولايت فقيه‌

پيش از آنكه به بررسى دلايل عقلى ولايت فقيه بپردازيم، لازم است به اختصار معيار عقلى يا نقلى بودن يك دليل را بيان داريم. دليل در صورتى عقل است كه همه مقدمات يا دست‌كم كبراى آن عقلى باشد. قسم اول را دليل عقلى محض يا خالص مى‌گويند و قسم دوم را دليل عقلى غيرمستقل.

نمونه‌اى از دليل عقلى مستقل‌

1. موجود يا واجب است، يا ممكن؛

2. موجود ممكن، بدون وجود داشتن موجود واجب محال است؛

3. در عالم موجود ممكن وجود دارد.

بنابراين وجود داشتن موجود واجب، امرى ضرورى و قطعى است.

نمونه‌اى از دليل عقلى غيرمستقل‌

1. خداوند به مؤمنان وعده نصرت الهى داده است؛

2. خداوند هرگز خلف وعده نخواهد كرد؛

3. بنابراين خداوند مؤمنان را يارى خواهد كرد.

مقدمه نخست اين استدلال نقلى است، اما مقدمه دوم كه كبراى استدلال است، عقلى مى‌باشد؛ هرچند اين حكم عقلى مورد تأييد نقل نيز قرار گرفته است.