است، از جانب امام به او اعطا شده است و به همين دليل به او نايب امام عليه السّلام مى‌گويند.

7. مرتضى حائرى‌[1] (1334- 1406 ه)

مرحوم حائرى توقيع شريف را از ادله ولايت عامه فقيه مى‌داند و مى‌نويسد: «تقريب الاستدلال: ان الحجيه من قبله روحى فداه وهبنى لقاه- ظاهرة عرفا فى رجوع جميع ما كان يرجع اليه عليه السّلام الى الفقيه ...

و الحاصل: ان الجمعه واجبة تعيينا فى زمان الغيبه بمقتضى ما وصل إلينا من الدليل و يكفى فى ثبوت الاذن للفقيه (لاقامه صلوة الجمعه) بعض الادله ولاية الفقيه كتوقيع اسحاق بن يعقوب ... و لا سيما اذا كان المقيم لها هو الفقيه:[2] تقريب استدلال [به روايت‌ «اما الحوادث الواقعه ...». چنين است‌] فقيه از سوى امام عليه السّلام حجت است و معناى حجت بودن او از طرف امام در عرف، اين است كه در همه مواردى كه بايد به امام مراجعه شود، فقيه نيز مرجعيت و حجيت دارد. بنابراين نماز جمعه در عصر غيبت واجب تعينى است، به مقتضاى ادله ولايت فقيه كه به ما رسيده است؛ مانند توقيع شريف، كه در ثبوت اذن براى فقيه در اقامه نماز جمعه كفايت مى‌كند».

باتوجه به پذيرش عموم نيابت فقيه، چنان‌كه بيان شد ايشان وجوب نماز جمعه در عصر غيبت را واجب تعيينى مى‌داند.

8. سيد ابو القاسم خويى (1317- 1413 ه)

نظريه آيت اللّه خويى در مورد ولايت فقيه را باتوجه به كتابهاى فقهى ايشان باز مى‌گوييم:

1. ايشان در كتاب مصباح الفقاهه فى المعاملات، پس از اعتراف به ثبوت ولايت فقيه در زمينه فتوا دادن و قضاوت، درباره منصب ولايت بر اموال و انفس نيز به بحث مى‌پردازد و در پايان اين‌

[1] . آيت اللّه حاج شيخ مرتضى حائرى در سال 1334 ه. ق. در اراك به دنيا آمد. پدر ايشان حاج شيخ عبد الكريم حائرى، مؤسس حوزه علميه قم بود. فضلاى زيادى از محضر او بهره‌هاى علمى فراوان بردند. وى سرانجام در سال 1406 ه. ق.

دعوت حق را لبيك گفت و به سراى باقى شتافت. از جمله كتابهاى ايشان مى‌توان به ابتغاء الفضيله- كه يك دوره فقه استدلالى در مورد مكاسب محرمة و بيع و خيارات است- و كتاب صلاه الجمعه اشاره كرد.

[2] . حائرى، مرتضى، صلوة الجمعه، ص 154- 155.