امام‌خمينى در طول اين دو دهه (1340- 1320) افزون بر اينكه مسائل‌سياسى كشور را به دقت زير نظر داشت و در زمان‌هاى لازم، اقداماتى‌صورت مى‌داد، به تدريس و تربيت اخلاقى و سياسى طلاب جوان و خوش‌فكر مى‌پرداخت.

گفتار دوم: از مرجعيت تا تبعيد

زمينه‌ها و نشانه‌هاى انقلاب‌

اگرچه درباره پيش‌زمينه‌ها يا حتى اولين نشانه‌هاى وقوع انقلاب، اختلاف‌نظرهايى وجود دارد، اما به‌نظر مى‌رسد نخستين گام‌هاى جدى انقلاب، در سال‌هاى پس از رحلت مرجع بلندآوازه و مقتدر شيعيان، آيت‌الله العظمى بروجردى برداشته شد.

براى آنكه به‌درستى مبدأ اين حركت عظيم ملت بزرگ ايران را بشناسيم، بايد به اجمال به سير تاريخى تحولات آن دوران اشاره كنيم.

آمريكا كه پس از جنگ جهانى دوم، نفوذ فراوانى در كشورهاى جهان سوم يافته بود، براى جلوگيرى از وقوع يا گسترش حركت‌هاى انقلابى در اين كشورها، همچنين به‌منظور جلوگيرى از گسترش كمونيسم، تلاش مى‌كرد اين كشورها را وادار به انجام پاره‌اى اصلاحات كند.

نفوذ جدى آمريكايى‌ها در ايران به دنبال كودتاى 28 مرداد 1332 اتفاق افتاد كه منجر به سقوط دولت مصدق و روى كار آمدن دوباره محمدرضا شد. اين كودتا سبب شد تا اولًا آمريكايى‌ها رسماً جايگزين انگليسى‌ها در ايران شوند؛ ثانياً شاه، تاج و تخت خود را مديون آمريكايى‌ها بداند.

شاه طى سفر خود به آمريكا و ملاقات با جان. اف. كندى، رئيس‌جمهور وقت، براى جلب حمايت‌هاى آمريكا به او وعده داد تا خود شخصاً برنامه اصلاحات موردنظر آمريكا را دنبال كند. اما حوزه علميه قم كه با تلاش فراوان آيت‌الله‌