حوزوى به‌وجود آمد كه پاسخى منطقى و روشن مى‌طلبيد. همچنين، تأثيرگذارى و نقش كليدى اين نظريه در پيشبرد اهداف انقلاب، دشمنان انقلاب را متوجه اهميت آن ساخت و تلاششان را براى زير سؤال بردن اين نظريه، يا دست‌كم ايجاد شبهه در ذهن مردم، چندين برابر كرد.

اگرچه امام‌خمينى مبتكر اين نظريه نبوده‌اند، اما بايد اعتراف كرد كه اوج شكوفايى اين نظريه و روشن شدن ثمرات و پيامدهاى آن و همچنين تبيين گستره نفوذ ولايت، مرهون تلاش‌هاى علمى و عملى امام‌خمينى است. به‌علاوه، تا پيش از امام‌خمينى، بحث ولايت فقيه از محدوده كتاب‌ها و درس‌ها تجاوز نمى‌كرد و تنها مثال‌هاى روشن و عملى آن، منحصر در حكم ميرزاى شيرازى در تحريم تنباكو، حكم جهاد ميرزاتقى شيرازى‌[1] و چند موردِ محدود ديگر بود. اما امام براى نخستين بار در تاريخ حيات اسلام، حكومتى را بر بنيان اين نظريه بنا نهاد و در اين سال‌ها، تئورى ولايت‌فقيه كارآيى خود را به‌خوبى به نمايش گذاشت و كارنامه درخشانى ارائه كرد. اينك به بررسى اين نظريه از نگاه امام‌خمينى مى‌پردازيم:

ادله ولايت فقيه‌

امام‌خمينى در نگاه نخست، پذيرش نظريه ولايت فقيه را امرى كاملًا بديهى مى‌دانند كه «تصور آن موجب تصديق مى‌گردد.»[2] با وجود اين، به‌دليل شبهاتى كه براى برخى مطرح شده بود، به بديهى بودن آن بسنده نمى‌كنند و به ذكر برخى از دلايل عقلى و نقلى اين نظريه مى‌پردازند:

[1]. بنگريد به: سيدروح‌الله موسوى‌خمينى( امام)، ولايت فقيه، ص 113.

[2]. همان، ص 3. روشن است كه اين موضوع براى كسى بديهى خواهد بود كه با مبانى كلامى دين و نيز گستره احكام و قوانين آن آشنايى داشته باشد.