بماند؛ اين خبرها در ميان مردم كوچه و بازار نيز پيچيده بود و موجى از خشم و نفرت را پديد آورد. در اروپا نيز برخى از مجلات و روزنامه‌ها، با تعجب و ناباورى، برخى از ماجراهاى عشقى شاه ايران را به چاپ مى‌رساندند. دردآور آنكه حتى كشورهاى اروپايى كه براى انجام چنين كارهايى محدوديت دينى و قانونى ندارند، چنين اعمالى را، آن‌هم در اين سطح، در شأن سران كشورشان نمى‌دانند و از چنين ماجراهايى به‌عنوان «رسوايى اخلاقى» ياد مى‌كنند؛ و در موارد بسيارى، مطرح شدن چنين رسوايى‌هايى موجب كناره‌گيرى و استعفاى مسئولان عالى‌رتبه مى‌شود. به همين دليل، حتى براى آنها نيز كه از حاميان جدى شاه بودند، چنين اعمالى قابل‌توجيه نبود. براى نمونه، شاه در سفرى كه به ونيز داشت، از فرماندار شهر، تقاضاى حضور كسى را براى خلوت خود كرده بود. وقتى ماجرا به گوش نخست‌وزير ايتاليا رسيد، با خشم و تعجب گفته بود: «اين تقاضا را عارى از نشانه نجيب‌زادگى مى‌دانم!»[1]

2. استبدادى بودن نظام‌

حكومت‌هاى استبدادى داراى دو ويژگى عمده هستند: نخست آنكه قدرت در انحصار حاكم است و ساير نهادهاى حكومتى تنها ابزارى براى اجراى فرامين اويند؛ دوم آنكه در چنين حكومت‌هايى مردم هيچ‌گونه مشاركتى در برنامه‌ريزى‌ها و تصميم‌گيرى‌هاى نظام ندارند.

رژيم شاه از هر دو ويژگى به نحو كاملى برخوردار بود؛ زيرا سلطنت پهلوى نه با خواست مردم، كه از طريق كودتا و با كمك بيگانگان پايه‌ريزى شد و با زور و سركوب مخالفان ادامه يافت. از سوى ديگر، شاه تنها حضور كسانى را در مسئوليت‌ها و پست‌هاى كشور تحمل مى‌كرد كه فرمان‌بردار و مطيع اوامر

[1]. همان.