نام کتاب : ادبيات سياسى تشيع نویسنده : آيينه وند، صادق جلد : 1 صفحه : 229
كيفيّت وفات او بحث هست و از قرائن برمىآيد كه او را به شكنجه
شهيد كرده باشند. در مقاتل الطالبييّن نام شمارى از علماء را آورده است كه با او
قيام كرده و همراه نهضت او بودهاند. از جملهى اشعارى كه در رثاء يحيى گفتهاند،
اشعارى است با مطلع زير:
يا بقعة مات بها
سيّد
ما مثله في الأرض
من سيّد
(ر. ك: مقاتل الطالبييّن).
12- يعقوب ليث
يعقوب ليث صفّارى (254 تا 265 هجرى)، از سپاهيان صالح بن نضر و از
اهالى سيستان بود. پدرش حرفهى رويگرى داشت، به همين مناسبت خود وى به صفّار، و
فرزندانش به صفّاريان، معروف شدهاند. در سال 261 هجرى، سپاهى گران فراهم آورد، تا
به بغداد بتازد و خليفهى عبّاسى را از تخت خلافت فرود آورد، ليكن، نزديك قصر
شيرين از سپاهيان خليفه شكست خورد و عقب نشست و درصدد تجهيز قواى ديگرى بود كه در
سال 265 در جندىشاپور درگذشت. مركز حكومت يعقوب شهر «زرنج» در سيستان بود.
(ر. ك: دايرة المعارف فارسى. فرهنگ معين).
13- علويان طبرستان
سلسلهاى از سادات علوى كه از سال 250 تا 316 هجرى قمرى در مازندران
و گيلان و گاه در گرگان و قزوين و رى نيز، فرمانروايى كردهاند. مؤسّس اين سلسله،
حسن بن زيد علوى ملقّب به داعى كبير (270) بود. بعد از او برادرش، محمّد بن زيد،
ملقّب به داعى، به امارت نشست. وى در سال 287 هجرى قمرى، مقتول شد. و پس از آن،
حكومت طبرستان تا 13 سال ضميمهى قلمرو سامانيان بود، تا آنكه، حسن بن علىّ ملقب
به ناصر كبير به امارت دست يافت. بعد از او حسن بن قاسم حسنى، معروف به داعى صغير،
به امارت رسيد. سرانجام پس از كشته شدن او به دست اسفار بن شيرويه، دولت علويان
طبرستان در سال 316 منقرض شد.
نام کتاب : ادبيات سياسى تشيع نویسنده : آيينه وند، صادق جلد : 1 صفحه : 229