هفت سال از مجلس درس شيخ انصارى (1267- 1279 ه. ق) بهره برد. در اين مدت، تمام فكر و انديشه‌اش، درس، بحث و تأليف بود. حتى در اين زمان دراز، از ازدواج هم سرباز زد تا بدانجا كه يكى از معدود كسانى بود كه از شيخ انصارى در 1279 ه. ق به دريافت اجازه اجتهاد گرديد. او در آن زمان، پيوسته ملازم شيخ انصارى بود و علاوه بر علم، از زهد و تقواى شيخ نيز بهره بسيار برد.[1]

بازگشت به قم‌

آيت اللّه شيخ محمّد حسن قمى، در سال 1279 ه. ق به قم بازگشت و به تأليف، تدريس، وعظ و ارشاد، و اقامه جماعت در مسجد امام حسن عسكرى عليه السّلام- كه به امر امام و از اموال خاص آن حضرت ساخته شده است- پرداخت و با صبيه ملا محمّد باقر قمى، از نوادگان علامه بزرگ ملا محمّد طاهر قمى، هم وصلت نمود.[2] در آن هنگام، وى در علم، زهد و تقوا مشهور، مورد اعتماد عامه و خاصه، و مرجع امور دينى مردم بود، ولى در قضاوت و داورى دخالت نمى‌كرد. علامه سيد على اصغر جاپلقى مى‌نويسد:

«وى عالمى محقق و فاضلى ژرف‌انديش بود، و شايستگى فتوا دادن و داورى نمودن را داشت. اما به دليل فزونى زهد و تقوايش و كمى يار و ياورش، در حكومت و مرافعات داخل نمى‌شد».[3]

شاگردان‌

هرچند به نام شاگردان وى در كتاب‌هاى تراجم تصريح نشده است، اما ممكن مى‌نمايد كه حضرات آيات: شيخ ابو القاسم كبير قمى، سيد فخر الدين قمى،

[1]. تهرانى، نقباء البشر، ج 1، ص 386.

[2]. همان‌جا.

[3]. جاپلقى، طرائف المقال، ج 1، ص 44.