نام کتاب : اختران فقاهت بررسى زندگى علمى و سياسى گروهى از علماى سده اخير نویسنده : انصارى قمى، ناصر الدين جلد : 1 صفحه : 162
از آنجا كه او از ياران نزديك مرحوم شيخ بود و مدتى پس از وفات
شيخ درگذشته است، سخنش را برگفته ساير تراجمنگاران و اصحاب رجال مقدم داشتيم.
مرحوم محدث قمى،[1] علّامه
امين عاملى،[2] علامه
تهرانى[3] و مرحوم
علامه حرز الدين،[4] وفات
مرحوم حاج شيخ را در شب اربعين 1303 ه. ق دانستهاند.
در شب وفات شيخ تناثر نجوم رخ داد كه تاريخ، وقوع آن را جز براى
اندكى از بزرگان دين، براى شخص ديگرى ثبت نكرده است.
صاحب احسن الوديعة مىنويسد:
«پس از وفاتش، كرامتى واقع شد كه بيشتر مردم شهرها مشاهده كردند؛ و
جمعى از بينندگان براى ما نقل كردهاند. شرح ماجرا از اين قرار است كه در شب وفاتش
پس از غروب، تناثر نجوم رخ داد، به گونهاى كه آسمان از ستارگان پر شد و مردم به
وحشت افتادند، و چنين گمان كردند كه بر سر آنها خواهد افتاد؛ و تا نيم ساعت اين
حالت ادامه داشت. اين كرامتى است كه براى هيچيك از علماى ما اتفاق نيفتاد، مگر در
وفات شيخ كلينى صاحب كافى و برخى از علماى متقدّم، مانند على بن بابويه قمى در سال
329 ه. ق ...».[5]
مرحوم ميرزا محمّد مهدى لكهنوى كشميرى مىگويد:
«... اين واقعه در تمام ممالك هند مشاهده شد و احدى در آن شك و گمان
ندارد».[6]
[4]. حرز الدين نجفى، معارف الرجال، ج 1، ص 166،
حتى ايشان مىنويسد:« وفاتش شب شنبه 20 صفر موافق با شب سوم از تشرين ثانى اتفاق
افتاد». بههرحال، اين نظر هم قوى است، زيرا مرحوم حرز الدين با حاج شيخ بسيار
مراوده داشت.
[5]. موسوى كاظمى، احسن الوديعة، ج 1، ص 78؛ واعظ
خيابانى، علماء معاصرين، صص 17- 18.