زندگى وى را در دست داشت و با بودن او صاحب جواهر آسوده از اشتغالات دنيوى به تأليف جواهر و رسيدگى به امور زعامت و مرجعيت مشغول بود. اما در سال 1250 ه. ق شيخ محمّد بدرود گفت و صاحب جواهر در اندوهى بزرگ فرورفت. خود مى‌فرمايد:

«با مرگ فرزند جوانم اسباب زندگيم قطع، و سينه‌ام تنگ، و دنيا در نظرم تاريك شد. ديگر شب و روزى برايم نمانده و در درياى فكر غوطه‌ور، و قلبم مضطرب، و حيران و سرگردان شده بودم، غم و اندوه راحتم نمى‌گذاشت روزها براى فرار از غم و اندوه به سوى كوههاى اطراف نجف حركت مى‌كردم‌[1] و نيز مى‌فرمايند: شبى از مجلسى كه در آن بودم به سوى خانه حركت كردم، و هنگامى كه به حمام نظام الدوله- در حالتى كه غرق درياى فكر و غم بودم- رسيدم،[2] ناگهان صدايى شنيدم كه مى‌گفت:

انديشه مكن و غمگين مباش، خدا با توست. اما كسى را نديدم، پس خدا را سپاس گفتم و از صميم قلب متوجه او شدم، در اندك مدتى درهاى رحمتش به روى من باز شد و امور زندگيم سامان گرفت و اوضاعم رو به ترقى گذاشت.[3]

و اين همه نبود مگر براى صبر در مصيبت و بردبارى به هنگام بلا، كه امير مؤمنان مى‌فرمايد:

«من ادّرع جنّة الصّبر هانت عليه النوائب»[4]

وقت‌شناسى‌

يكى از صفات متقين بهره‌ورى از اوقات و فرصتهاست. نيكوكاران قدر وقت را

[1]. حرز الدين نجفى، معارف الرجال، ج 2، ص 228.

[2]. قمى، الفوائد الرضويه، ص 454.

[3]. حرز الدين نجفى، معارف الرجال، ج 2، ص 228؛ قمى، فوائد الرضويه، ص 454.

[4]. آمدى، غرر الحكم، ج 2، ص 673، ح 1019.