مانعى ندارد، و عقل و شرع مى‌پسندد كه به اهل علم ارزان‌تر بفروشد، به كسى كه تقوايش بيشتر است لطف بيشترى كند، با كسى كه فقير است ارزان‌تر معامله كند.

4. كم گرفتن و بيشتر دادن: از آداب تجارت اين است كه وقتى جنسى را براى خود مى‌گيرد- مثلًا گندمى را براى خود برمى‌دارد- كمتر بگيرد- مثلًا اگر يك كيلو گندم مى‌خواهد بخرد كمتر از يك كيلو وزن كند- و وقتى مى‌خواهد جنسى را به ديگرى بدهد بيشتر بدهد. مستند مطلب، رواياتى است كه در اين زمينه وارد شده است؛[1] از جمله روايت معتبر سكونى از امام صادق (ع):

«مرّ أميرالمؤمنين (ع) على جارية قد اشترت لحماً من قصّاب وهي تقول: زدني، فقال له أميرالمؤمنين (ع): زدها فإنّه أعظم للبركة».[2]

آداب مكروه‌

هر يك از روايات دوازده مورد از مكروهات معامله يا از نظر سند مشكل دارند و از باب قانون تسامح در ادلّه سنن حمل بر كراهت شده است و يا اگر هم سند آنها صحيح است در خود روايات قرينه بر كراهت وجود دارد و از آنها، حرمت استفاده نمى‌شود.

در اين بخش براى هر موردى، برخى از روايات باب نقل مى‌شود:

1. تعريف كردن از كالاي خود: در روايت سكونى از امام صادق (ع) مى‌خوانيم:

«مَن باع واشتري فليحفظ خمس خصال وإلا فلا يشترين ولا يبيعن: الربا، والحلف، وكتمان العيب، والحمد إذا باع، والذمّ إذا اشتري».[3]

2. مذمت كردن كالاى ديگران هنگام خريد: در روايت قبلى به آن اشاره شد. در حديث نبوى هم مى‌خوانيم:

«أربعٌ مَن كُنّ فيه طاب مكسبه: إذا اشتري لم يعب، وإذا باع لم يحمد، ولايدلس، وفيما بين ذلك لا يحلف».[4]

[1]. ر. ك: همان، ص 392- 393.

[2]. وسائل الشيعه، ج 17، ص 392، ح 1.

[3]. همان، ص 383، ح 2.

[4]. همان، ص 384، ح 3.