گروهى ديگر آن را به پنج دسته تقسيم كردهاند و علاوه بر سه قسم قبلى، دو قسم ديگر به آن افزودهاند:

1. مبادلات و كسبهاى واجب؛ مثل كسب مال براى تأمين مخارج خانواده؛

2. كسبهاى مستحب، مثل تحصيل مال براى ايجاد توسعه بر خانواده و داشتن زندگى آسان و راحت.

از اين گروه ميتوان به سلار[1] و علامه‌[2] اشاره كرد.

عدهاى از بزرگان ميان دو تقسيم قبل منافاتى نديده و قائل به جمع شدهاند و هر تقسيمى را به اعتبارى دانستهاند: تقسيم ثلاثى به اعتبار موضوع كسب يا «ما يكتسب به» است، تقسيم خماسى به لحاظ خود كسب و تجارت يا فعل اختيارى مكلف است كه شرعاً قابليت دارد محكوم به هر يك از احكام پنج‌گانه گردند، يعنى گاهى واجب باشند، گاهى مستحب و ....

از اين گروه ميتوان به مرحوم شهيد ثانى‌[3] و مرحوم آقاى خوئى‌[4] اشاره كرد. در اين‌جا براى نمونه، خلاصه عبارت شهيد ثانى را نقل ميكنيم. ايشان پس از بيان تقسيم ثلاثى و خماسى مى‌گويد:

إنّ كلًا من التقسيمين حسن، إذ لا خلل في الثلاثة كما لا خلل في الخمسة فإنّ مورد القسمة في الثلاثة ما يكتسب به وهو العين والمنفعة، ومورد الخمسة الاكتساب الذي هو فعل المكلّف ومن شأنه أن يقبل الأحكام الخمسة.[5]

بزرگان فقها درباره دو تقسيم مزبور بحثهاى مختلفى كرده‌اند ولى چون از اهميت چندانى برخوردار نيست به آن نمى‌پردازيم. فصل الخطاب مطلب، كلامى از صاحب‌ جواهر (قدس سره) است. وى ميفرمايد:

[1]. ر. ك: المراسم، ص 169.

[2]. ر. ك: قواعد الاحكام، ج 1، ص 119.

[3]. ر. ك: مسالك الافهام، ج 3، ص 118.

[4]. ر. ك: مصباح الفقاهه، ج 1، ص 27.

[5]. مسالك الافهام، ج 3، ص 118.