1. خصوص صناعت و حرفه معروف، يعنى خريد و فروش با نيت ربح و سود؛

2. مطلق معاوضه و مبادله با قصد سود بردن، خواه خريد و فروش باشد خواه مبادلات ديگر؛

3. مطلق مبادله، چه بر عين خارجى باشد، چه بر منفعت؛ چه به صورت بيع باشد، چه به صورت اجاره و جعاله و مانند آن؛ چه با قصد ربح باشد؛ چه بدون قصد ربح. مثل كسى كه براى تأمين معاش خود برخى از ضروريات و لوازم زندگى خود را مى‌فروشد.[1]

مقصود از متاجر در عنوان باب، همين معناى سوم است. بنابراين، متاجر مرادف كلمه «مكاسب» است، نه اخص از آن تا از باب ذكر خاص پس از عام باشد.

عدهاى از بزرگان فقها نيز به اين مطلب تصريح كردهاند:

محقق ثانى ميگويد:

بل عمّموا التجاره هنا فى مطلق المكاسب.[2]

شهيد ثانى ميگويد:

المراد بالتجارة هنا التكسّب بما هو أعمّ من البيع.[3]

و صاحب‌ جواهر ميگويد:

بل المراد هنا مطلق المعاوضة.[4]

بنابراين در بخش مكاسب و متاجر از مطلق كسب مال، از طريق مبادله بحث ميشود، خواه از طريق بيع و شراء باشد، خواه از طريق اجاره، جعاله، مضاربه، مزارعه و ....

بررسى چند نكتة مقدماتى‌

امام راحل در بحث مكاسب و متاجر ابتدا مقدمهاى را بيان كرده و پس از آن درباره انواع‌

[1]. جواهر الكلام، ج 22، ص 4.

[2]. جامع المقاصد، ج 4، ص 55.

[3]. اللمعه الدمشقيه، ج 3، ص 205 و 206.

[4]. جواهر الكلام، ج 22، ص 5.