آزام

آزام [āzām]، کُسماس‌دامیان (1686- 1739م\ 1097-1152ق) و اِگید کْویرین (1692-1750م\ 1103-1163ق)، هنرمندان آلمانی و نمایندگان اصلی تزیین‌کاری سه‌بُعد‌نمایانۀ سبک باروک متأخر در معماری دینی. برادران آزام به نسلی از هنرمندان آلمانی تعلق داشتند که سنّت باروک ایتالیایی را در رم فرا گرفتند. عمق و حدّتِ نمایشیِ‌احساسات دینی درآثارشـان ــ که غالباً با همکاری یکدیگر به وجود آورده‌اند ــ از ویژگیهای هنر آنها ست.

کسماس دامیان که بیشتر نقاشی می‌کرد و اگید کویرین که به معماری و گچ‌بری می‌پرداخت، پسران هانس گئورگ آزام بودند. پدر آنها نخستین نقاش باواریایی بود که به شیوۀ سه‌بُعد‌نمایی در نقاشی کار کرد. برادران آزام در رم (ح 1714م) نزد جان لُرِنْتْسو بِرنینی هنرآموزی کردند و نخستین کارهای هنر دینی‌آنان از تأثیر برنینی، به‌ویژه مفهوم «تئاتر مقدس»او حکایت می‌کنند. در این اسلوب همۀ عناصر تزینی فراهم می‌آیند تا احساس شرکت در مراسم دینی زنده‌ای را به بیننده القا کنند. در بسیاری از کارهای آنان، بافت پیچیدۀ عناصر معماری و تزیینی چنان‌است که تشخیص سهم هریک‌از برادران را مشکل می‌سازد.
کلیسای زیبای قدیس یوحنای نِپُموکی در مونیخ (1733-1746م) که به افتخار این دو برادر به کلیسای آزام نیز معروف است، شاهکار آنها ست. فضای داخلی باریک و بلند کلیسا که به وجه رازآمیزی از بالا نور می‌گیرد، با رنگ و گچ‌بری و پیکرتراشی و تذهیب فراوان تزیین شده است. سقف را با پیکره‌های نقاشی‌شده تزیین کرده‌اند و چنان سر به بالا کشیده که گویی از مرزهای معماری فراتر رفته است. نمای ساده و چشمگیرِ بنا شاهدی بر قدرت اگید کویرین در آفرینش احساس حرکت در سنگِ تراشیده است.
برادران آزام گاهی در تزیین بناهایی همکاری می‌کردند که دیگران طرحشان را ریخته بودند که از آن جمله می‌توان کلیسای صومعۀ معروف پرِمُنسْتراتِنسی در اُسترهوفِن (1726-1729م) اثر یوهان میشائل فیشرِ معمار را نام برد که کار تزیین آن از 1730 تا 1735م به طول انجامید. برخی دیگر از آثار مهم آنان عبارت‌اند از کلیسای رواق‌دار دیر بندیکتیها در وِلتنبورگ (1716-1721م) که مجسمۀ زراندود «جرج قدیس و اژدها»ی اگید کویرین (1721م) با نورپردازی چشمگیر آن از پشت مجسمه، محراب اصلی را تحت‌الشعاع قرار داده است و کلیسای اورْسولایی در اشتراوبینگ (1736-1741م) که نقشۀ معماری آن را اگید کویرین تهیه کرده، و تزیینات داخلیِ ملایم و تقریباً به سبک روکوکوی آن کار کسماس دامیان است. (101)