آرس نوا

آرْسْ‌نُوا [ārs novā] (در لاتینی قرون وسطى به معنی هنر نو)، در تاریخ موسیقی، دورۀ شکوفایی فوق‌العادۀ موسیقی در سـدۀ 14م، بـه ویژه در فرانسه. اصطلاح آرس‌نوا در برابر آرس‌آنتیکوا (هنر کهن) در سدۀ 13 م عنوان رساله‌ای بود که فیلیپ دو ویتْری آهنگساز در حدود سال 1320م نوشت. فیلیپ که پرشورترین دوستدار و مروج هنر نو بود، در رسالۀ خود ابداعات جدیدی در نت‌نویسی موزون که از مشخصات موسیقی جدید است، پدید آورد.
ویژگیهای این ابداعات که نشانه‌هایی از آن قبلاً تا اندازه‌ای در موسیقی پیِر دو لا کروا (در نیمۀ دوم سدۀ 13م) پدید آمده بود، در حقیقت رهایی موسیقی از مقامهای موزون سدۀ قبلی (متأثر از وزنهای سه‌تایی) و کاربرد بیشتر نتهایی است که دارای ارزش زمانی کوتاه‌ترند.
مهم‌ترین مخالف نظریات ترقی‌خواهانۀ فیلیپ دو ویتری، نظریه‌پردازی به نام ژاک دو لِیژ بود که در کتاب خود به نام «آیینۀ موسیقی» سجایای استادان قدیم‌تر دورۀ آرس‌آنتیکوا را می‌ستاید.
برخی از نخستین نمونه‌های کارهای سبک جدید را می‌توان در رُمان دو فُوِل (ح1315م) پیدا کرد، دست‌نوشته‌ای که تصنیفاتی از هردو دورۀ آرس‌نوا و آرس‌آنتیکوا را دربرمی‌گیرد. مهم‌ترین آهنگ‌سازان آرس‌نوا عبارت‌اند از فیلیپ دو ویتری و گیوم دو ماشو، آهنگ‌ساز و شاعری که آثار او بخشی مهم از رپرتوار باقی مانده را تشکیل می‌دهد. تولید موسیقی پلی فونی غیرمذهبی که به صورت بالاد، ویرِله و رُندو رواج داشت، حدوداً در سدۀ 14م افزایش بارز یافت.
اصطلاح آرس‌نوا اختصاص به موسیقی سدۀ 14م فرانسه دارد، با این حال برخی از نویسندگان اصطلاح «آرس‌نوای ایتالیا» را نیز به کار می‌برند که موسیقی ایتالیایی «ترِچِنْتو» هم خوانده می‌شود. مهم‌ترین نظریه‌پرداز این مکتب مارکِتوسِ پادوایی است. رسالۀ او به نام پُمِریوم (در اوایل سدۀ 14م) بیانگر نوآوریهایی در شیوۀ نت‌نویسی این دورۀ ایتالیا ست.
معروف‌ترین آهنگ‌سازان سدۀ 14م ایتالیا عبارت‌اند از یاکوپو دا بولونیا، فرانچسکو لانْدینی و گیرارْدِلّو دا فیرِنتسه. (126)