آرویدو

آرَویدو [āravīdū]، چهارمین و آخرین‌سلسلۀ امپراتوری هندوی ویجیَنَگَر در جنوب هند که بنیان‌گذار آن تیرومَله، برادر رامه رایه، نایب‌السلطنۀ قدرت‌طلب آخرین فرمانروای سلسلۀ پیشین بـود. مـرگ رامـه رایـه در نبرد رَکَسه ـ تَنـگَـدی در 1565م، و سپس ویرانی ویجینگر، به دست نیروهای مشترک دولتهای مسلمان بیجاپور، احمدنَگر و گُلکُنده، ضربۀ مهلکی بر پیکر این امپراتوری بود.
تیرومله که در 1570م امپراتور شد، پِنوگُنده را پایتخت خود ساخت. مقارن نیمۀ اول سدۀ 17م، امپراتوری ویجیَنَگر، بر اثر فشار قدرتهای مسلمان، کشمکشهای خانوادگی و شورش رؤسای هندو در جنوب، به تدریج منقرض شد. به واسطۀ یکی از آخرین فرمانروایان آرویدو بود که کمپانی هند شرقی انگلستان توانست مرکز بازرگانی مستحکم و بارودار خود را در مدرس ایجاد کند. (100)