نام کتاب : فقه نظام سياسى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 199
1. اضافه «مَلَكُوتُ» به «كُلِّ شَيْءٍ»
به معناى آن است كه سلطنت و ملك خداى متعال، همه چيز را فراگرفته است. بنابراين
همه موجودات، زير چتر حاكميّت اويند و هيچ چيزى وجود ندارد، مگر آنكه محكوم مُلك و
سلطنت الهى است. بنابراين، حاكم و سلطانى در كنار خدا وجود ندارد.
2.
تقديم «بِيَدِهِ» بر
«مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ» دلالت بر حصر ملكوت، يعنى مُلك و
سلطنت در خداى متعال دارد؛ زيرا جار و مجرور مقدّم بر متعلّق، دلالت بر حصر دارد.
3.
جمله «فَسُبْحانَ الَّذِي» كه خدا را منزّه مىدارد، اين
تنزيه را وصف خدايى قرار مىدهد كه او را با جمله
«بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ» معرفى مىكند، تنزيه چنين خدايى
متضمن تنزيه او از شريك در همين وصف، يعنى وصف
«بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ» است.
4.
جمله «وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ» در ذيل آيه بر مرجعيت ذات
اقدس متعال براى همه بندگان و حصر اين مرجعيت در ذات اقدس حقتعالى دلالت دارد، و
موجب دلالت سياقى آيه بر حصر ملكوت و مُلك و سلطنت در ذات اقدس حقتعالى است.
آيه
دوم:
آيه
ديگرى كه با استفاده از واژه «ملكوت»، حصر حاكميّت و سلطنت را در ذات اقدس حقتعالى
مىرساند آيه هشتاد و هشتم از سوره مؤمنون است: